کارگران سنگربانان و محافظان عرصه‌های اقتصادی

لزوم توجه ویژه دولت به طبقه کارگر

کارگران همدوش سایر اقشار و طبقات در سایه رهبری داهیانه بنیانگذار و معمار انقلاب اسلامی در به ثمر رسیدن انقلاب نقش خود را بخوبی ایفا کردند اما به‌طور کلی طبقه کارگر در ایران از جمله طبقات‌و اقشار ضعیف محسوب می‌شود که دارای وضعیت شغلی نامناسب، قدرت خرید پایین، معضل حقوق معوقه و... است بطوریکه اغلب کارگران جامعه ما با دریافت حقوق ماهیانه‌ای زیر خط فقر زندگی می‌کنند. علاوه بر این طبقه کارگر در ایران با ضعف در ساختارهای صنفی مستقل نیز مواجه است.

این در حالیست که مشکلات کارگران ایران، به ویژه در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌های بین‌المللی تشدید شده و طبقه کارگر که قبل از تحریم‌ها نیز شرایط مناسبی نداشت بر اثر تحریم‌ها با مشکلات مضاعفی مواجه شده که از جمله آن‌ها می‌توان به:
- کاهش قدرت خرید به دلیل تورم بالا
- تعطیلی برخی صنایع کوچک
- تعدیل نیروی کار در برخی صنایع مادر
- تولید با ظرفیت کمتر از 70 درصد توان تولیدی در صنایع
- عدم ایمنی در محیط کار و ضعف پوشش‌های بیمه‌ای نام برد.

موضوعاتی که به نوبه خود مصداقی از نقض حقوق اقتصادی کارگران و قوانین کار محسوب می‌شوند.

متاسفانه در سال‌های اخیر برخی کارفرمایان فضای سیاسی و اقتصادی کشور را برای فشار بر کارگران مطلوب پنداشته‌اند و اغلب کارفرمایان به بهانه افزایش قیمت حامل‌های انرژی و بالا رفتن هزینه‌های تولید در واحد‌های صنعتی کشور سیاست کاهش هزینه‌ها با تاکید بر کاهش پرداخت دستمزد و یا اضافه‌کاری اجباری و همچنین تعدیل نیروی کار را در پیش گرفته‌اند.

از سوی دیگر شیوع قراردادهای موقت و پیمانی در کنار نبود نظارت بر عملکرد واحد‌های تولیدی و خدماتی باعث شده تا تعداد زیادی از نیروهای خدماتی شاغل در این مجموعه‌ها اخراج یا در معرض خطر اخراج از کار قرار گیرند چرا که در این شرایط کارفرمایان می‌توانند کارگران خود را با کمترین زحمت اخراج کنند.

حمایت از تولید داخلی، حمایت از کارگران

اهمیت حمایت از تولیدات داخلی و خرید کالاهای ایرانی توسط شهروندان موجب می‌شود که مردم سهمی در سفره کارگران ایرانی و تولیدکنندگان داشته باشند همان‌طور که مقام معظم رهبری بارها بر این امر تاکید داشتند که تولید داخلی، کار ایرانی، سرمایه ایرانی.

این معنایش این است که هر محصول داخلی که تولید و وارد سبد خرید مردم می‌شود یک کارگر ایرانی را برخوردار می‌کند، بالعکس اگر واردات بی‌رویه محصولات خارجی وجود داشته باشد و مردم به خرید جنس خارجی مبادرت ورزند، کارگر ایرانی را محروم می‌سازد و کارگر خارجی را برخوردار.

در صورتی که در طی این ‌ سال‌ها  فشارهای اقتصادی شدید کمترین کاری که برای این قشر می‌توان کرد حمایت است باید آنان را تقویت کرد، تقویت قشر کارگر تقویت پایه‌های اقتصادی این کشور است و مردم با اعتماد خود به کالای ایرانی و استفاده آن بهترین ابزار برای مقابله با ورود کالای قاچاق و حمایت از کارگران زحمتکش داخل کشور هستند.

مشکلات عمده کارگران

اگرچه نمی‌توان مشکلات پیش‌روی کارگران و دغدغه‌های آنان را تنها در چند سطر بیان کرد اما در این گزارش به عمده مشکلاتی که خود آسیب‌ها و مشکلات دیگری را با خود به همرا خواهند آورد به صورت فهرست‌وار اشاره می‌کنیم:
۱- حقوق و دستمزد بسیار پایین
۲- عدم امنیت شغلی
۳- فقدان تشکل‌های صنفی و مستقل در راستای حمایت و احقاق مطالبات و حقوق کارگران
۴- خلاهای قانونی در خصوص قراردادهای استخدامی و بیمه کارگران

فصلی بودن کار در مازندران و عدم نظارت درست مساله‌ای نگران کننده برای کارگران است

مهدی ابوحسینی مسئول امور اجتماعی، رفاه و فرهنگ و تعاون اداره کار و رفاه اجتماعی شهرستان بابل ضمن تبریک روز کارگر به این قشر زحمت‌کش اظهار کرد: کارگران به عنوان بیشترین قشر جامعه از ابتدای انقلاب اسلامی همواره در بزنگاه‌های تاریخی حضور داشتند، اگر اینان نبودند پیروزی برای انقلاب ما حاصل نمی‌شد همان‌طور که اکثر شهدای این کشور از قشر کارگران است.

وی افزود: این قشر زحمتکش با توجه به نقشی که در پیروزی انقلاب و همچنین  ایستادگی و مقاومتشان در دوران دقاع مقدس و تحریم‌های کنونی داشته‌اند در واقع از ارکان اصلی انقلاب اسلامی ایران محسوب می‌شوند زیرا هرگاه سخنی از مقام معظم رهبری مطرح شد آنان بودند که آن را عملی کردند.



مسئول امور اجتماعی اداره کار شهرستان بابل میزان درآمد کارگران را بسیار پایین دانست و گفت: کارگران هستند که چرخه اقتصادی کشور را می‌چرخانند اما دستمزدشان زیر خط فقر است و بعضا همین حداقل را هم کارفرماها رعایت نمی‌کنند.

وی نقش کارگران را در تحقق اقتصاد مقاومتی بسیار پررنگ نامید و تصریح کرد: این کارگران هستند که با کار جهادی به شعار رهبری عمل می‌کنند، شعاری که به دلیل محقق نشدنش باز هم مدبرانه انتخاب شد، اقتصاد مقاومتی با حرکت بسیجی‌وار کارگران محقق می‌شود نه با مدیریت غیرجهادی و مدیران نجومی‌بگیر.

ابوحسینی ادامه داد: دیگر زمان جنگ فیزیکی با دشمنان خاتمه یافته و زمان جنگ با نفس است، مدیری که پشت میز می‌نشیند باید با نفسش بجنگد که حقوق کارگران و مردم را زیرپا نگذارند.

وی با اشاره به نقش کارگران در تولیدات تاکید کرد: کارگران در خط اول تولید قرار دارند و باید سهمشان از بهای تمام شده کالا و خدمات بالاتر باشد، این امر موجب افزایش قدرت خرید آنان و گردش پول در جامعه  خواهد شد، اگر تورم مهار شود، اگر مالیات عادلانه اتخاذ شود و نظارتی یکپارچه وجود داشته باشد.

مسئول امور اجتماعی اداره کار شهرستان بابل ادامه داد: در همه کشورهای دنیا کارگران سندیکاها و انجمن‌هایی را تاسیس کردند و با کوچکترین تخلفی دست به اعتصاب می‌زنند اما در ایران کارگران با وجود شرایط سخت مانند تورم و تحریم‌ها از آنجایی که حاضر به تعطیلی صنایع و آسیب رسیدن به اقتصاد کشور نیستند با وجدان بیداری که دارند چنین اقداماتی را انجام نمی‌دهند بلکه جانانه کار می‌کنند.

وی افزود: پس این وظیفه کارفرمایان، مدیران و قانون‌گذاران است که حقوق آنان را عادلانه تعیین کنند و امنیت شغلی‌شان را افزایش دهند.

این کارشناس اداره کار با اشاره به قراردادهای کوتاه‌مدت کارگران اظهار کرد: قراردادهایی کوتاه‎مدت که حقوق و مزایای کارگران را رعایت نکند خلاف قانون است و اداره کار به عنوان نهادی که حافظ منافع کارگران است همواره از کارگران حمایت خواهد کرد اما خلاء‌‌های قانونی زیادی در کشور وجود دارد، با اصلاح این قوانین که به کارفرمایان متخلف اجازه چنین رفتاری را ندهد امنیت شغلی و خاطرجمعی این قشر را فراهم می‌سازد.

وی با برسی وضعیت کارگران مازندرانی اظهار کرد: در شمال کشور و شهرستان بابل، فصلی بودن کار مسئله‌ای نگران‌‌‌کننده‌ است، علاوه بر این متاسفانه به دلیل عدم وجود امکانات کافی، نظارت‌های دقیق نیز  انجام نمی‌شود.

این مقام مسئول در امور کار قاچاق و  واردات بی‌رویه را بزرگترین عامل بیکاری کارگران دانست و گفت: قاچاق تنها کالاهایی که بدون مجوز از مرزها رد می‌شوند نیست، واردات بی‌رویه خود یک نوع قاچاق است، برای مثال واردات خودروهای خارجی در صورتی که بیشترین قشر کارگر ما در صنایع خودروسازی فعالیت دارند، در شهرستان بابلی واحد خودروسازی داشتیم که بالای ۲۰۰ نفر نیروی کارگر در آن شاغل بودند اما با این حجم بالای واردات، عدم حمایت و نظارت این واحد رو به تعدیل نیرو آورد و نزدیک به ۶ ماه حقوق کارگران به تعویق افتاد.

این مقام مسئول با انتقاد از عدم تعامل دانشگاه‌ها و صنایع تصریح کرد: دانشگاه‌ نباید تنها محل دریافت مدرک باشد بلکه باید با نیازسنجی جامعه، کارگر و نیروی متخصص را تربیت و با ارتباط سازنده با صنایع آنان را وارد محیط کار کند با این روش امنیت شغلی کارگران و اشتغال افزایش خواهد یافت.

وی ادامه داد: فارغ‌التحصیلی را در نظر بگیرید که پس از اتمام تحصیل و بعضا خدمت سربازی در سن تقریبا ۲۷ سالگی بدون هیچ مهارتی وارد عرصه کار می‌شود در صورتی که تنها مدرک دارد و به کارگری هم رضایت نمی‌دهد، علاوه بر آن کارفرمایان هم تمایلی به استخدام نیروی کار تحصیل‌کرده‌ با تقاضای بالا ندارند.

ابوحسینی با اشاره به لزوم حمایت نهادهای مالی اظهار کرد: بانک‌ها و موسسات مالی متاسفانه به جای آن‌که پول را به صنایع داخلی تزریق کنند به سرمایه‌گذاری‌هایی مانند مسکن روی آوردند که اگر این حمایت صورت گیرد می‌توان وضعیت اقتصادی کارگران را بهبود بخشید.

وی افزود: بهبود وضعیت معشیت کارگران را به این دلیل بیان می‌کنم زیرا بیشترین دغدغه کارگران و حتی کارفرمایان است، بسیاری از کارفرماها مجبور به تعدیل نیرو می‌شوند زیرا سرمایه‌ای برای ادامه فعالیت ندارند.

مسئول امور اجتماعی اداره کار بابل با اشاره به برنامه‌هایی که در راستای حمایت از کارگران اجر می‌شود گفت: در جهت حمایت از کارگران و بهبود روابط کاری، دستورالعمل‌هایی مانند برگزاری دوره‌های آموزشی مهارت‌های زندگی وجود دارد که حفظ  و افزایش سلامت جسمی و روحی کارگران، بهبود ارتباط کارگر و کارفرما، پیشگیری از اعتیاد را مدنظر قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: خوشبختانه در بابل کارفرمایان از برگزاری این دوره‌ها استقبال می‌کنند و از نتایج این دوره‌ها رضایت دارند، همچنین کارخانه‌هایی که بالای ۵۰ نفر نیروی کارگر دارند موظفند خانه بهداشت کارگر تاسیس کرده و مراقبت‌های اوژانسی و پزشکی را در اسرع وقت انجام دهند.

این کارشناس امور کار با انتقاد از تبلیغ کالاهای خارجی در رسانه ملی اظهار کرد: چگونه با تبلیغ کالاهای خارجی می‌توان از کارگران حمایت کرد؟ آن‌هم کالایی که کارگر داخلی توان تولید آن را دارند، اما به دلیل مدیریت غیرجهادی کارگران داخلی بیکار می‌شوند و کارگران خارجی حمایت.

این مقام مسئول در پایان گفت: کارگران عزیز و آگاه ما همان‌طور که این سال‌ها درآمد کم و ناچیز را تحمل کردند، با آگاهی همراه با سازش به دنبال احقاق حقوق خود باشند و ان‌شالله مدیران و کارفرمایان با درک درست از وضعیت جامعه با این قشر عادلانه رفتار کنند.

کارگران سنگربانان و محافظان عرصه‌های اقتصادی هستند

عماد صالحی نماینده کارگران در هیئت بدوی تشخیص مطالبات تامین اجتماعی و عضو انجمن کارفرمایان و کارآفرینان شهرستان بابل کارگران را مظلوم‌ترین قشر جامعه دانست و اظهار کرد: حقوق و دستمزد کارگران که بیشترین تلاش و میزان کار را انجام می‌دهند بسیار ناچیز و کفاف زندگی آنان را نمی‌دهد.

وی افزود: کارفرمایان باید عدالت را در برخورد با این قشر مدنظر قرار بدهند اگرچه در شهرستان بابل هستند کارفرمایانی که همواره عدالت و انصاف را رعایت کرده و هوای کارگران را دارند. 



نماینده کارگران در هیئت بدوی تشخیص مطالبات تامین اجتماعی قراردادهای کوتاه‌مدت را موجب دلسردی کارگران بیان و گفت: کارگران از کارفرمایان انگیزه می‌خواهند، اما در سایه قراردادهای کوتاه‌مدت و عدم وجود امنیت شغلی این انگیزه وجود ندارد، متاسفانه دغدغه این قشر زحمت‌کش و کلیدی به مسائل مالی و امنیت شغلی‌ معطوف می‌شود. 

این مقام مسئول در امور کارگری ادامه داد: کارگران سنگربانان و محافظان عرصه‌های اقتصادی هستند و با فعالیت و کارشان نقش مهمی در تحقق اقتصاد مقاومتی و مقابله با تحریم‌ها دارند.

صالحی با اشاره به قوانین موجود تصریح کرد: بنده به عنوان نماینده کارفرمایان در هیت تشخیص معتقدم تمام قوانین قانون کار به نفع کارگران است و در احقاق حقوق آنان کوتاهی نمی‌کند.

وی در پایان ضمن بیان ویژگی‌های کارگر نمونه گفت: هرکس که کاری را برعهده دارد بویژه کارگران باید کار را به درستی انجام دهند، قوانین و مقررات را رعایت و خالصانه خدمت کند.

 
مشکلات کارگران از نگاه خودشان

الهه بابایی_{^{(بانوی کارگر)}} که به دلیل بارداری و وضع حمل از کار در تولیدی پوشاک در شهرستان بابل اخراج شد، در حالی که در راهروهای اداره کار و رفاه اجتماعی به دنبال حق خویش است، با گله‌مندی از وضعیت استخدام و قراردادها در گفت‌و گو با خبرنگار ما گفت: کارفرمای بنده در زمانی که مشغول به کار بودم نیز حقوق من را رعایت نکرده بود و با بهانه بارداری و در حالتی که حق مرخصی داشتم اخراجم کرد، وی افزود: اخراج و تعدیل‌های ناعادلانه به دلیل قرارادادهای سفید امضا و کوتاه‌مدت است که هیچ حقی را برای کارگر قائل نمی‌شود و به راحتی از کار برکنار می‌شود.

کارگر خانم دیگری که خواستار عدم ذکر نامش بود، اظهار کرد: بنده از بهترین نیروهای فروش شرکتم بودم اما کارفرما به بهانه عدم توان مالی تعدیل و در واقع اخراجم کرد، امیدوارم با ارجاع پرونده‌ام به اداره کار حقم را دریافت کنم اگرچه کار خود را به راحتی از دست دادم.

مشکلات کارگران از نگاه مردم

میثم شعبان‌پور آقاملکی_{^{(فعال رسانه‌ای و مدیر فرهنگی)}}: کارگران و بویژه کارگران مازندرانی متناسب با نوع فعالیت‌های مرسوم و فرصت‌های شغلی موجود در استان دچار مشکلات فراوانی هستند که مهمترین آن عدم امنیت شغلی کارگران است.

وی ادامه داد: قراردادهای بین کارگر و کارفرما به مانند قراردادهای استثمار یک طرفه و بدون رعایت قوانین کار بسته می شود تا هرموقع که کارگر به مزد و زمان کار اعتراض نداشته باشد می‌تواند کار کند اما مطالبه هر حقی باعث لغو قرارداد آن‌ها می‌شود، قراردادهای موقت پتکی بر سر کارگر است که دیگر مطالبه‌گر نباشد و  مفهومی جز حقوق موقت، بیمه موقت و امنیت شغلی موقت ندارد.

فرهاد عرب_{^{(کارگردان و نمایشنامه‌نویس):}} مشکلات فراوانی از جمله فصلی بودن کار آنان، هزینه‌های درمانی و آسیب‌های محیط کار، حقوق بسیار پایین و عدم جمایت دولت در برابر این کارگران قرار دارد.

فرهاد علوی(کارگر): عدم بیمه از ابتدا و نداشتن امنیت شغلی در کنار نداشتن اخلاق مناسب بیشترین آسیب را به کارگران زده است.

خانم کشاورز(خدمت‌کار): در کشور ما کارگران هیچ دلخوشی جز گرفتن حقوق ناچیز نتهای کار ندارند و مسئولان اصلا کارگران برایشان مهم نستند.



معضل قرارداد، حقوق و حق بیمه

کارگران ایران در شرایطی به استقبال روز جهانی کارگر می‌روند که بیش از هر زمان دیگری مشکلات معیشتی را احساس می‌کنند.

شاید قراردادهای سفید و عدم بیمه که عدم امنیت شغلی کارگران را منجر می‌شود این روزها بیشترین نگرانی و مشکل  افراد است، اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در کارگاهش خواهد بود یا نه، قطعا دستش به کار نمی‌رود.

قراردادهای سفید امضا و شانه خالی کردن کارفرماها از پرداخت حق‌بیمه و سختی کار کارگران از چالش‌های پیش‌روی کارگران است.

حقوق کارگران به عنوان حق‌الناس نزد کارفرماها قرار داده شده و باید این احساس در کارفرماها ایجاد شود که با استفاده از این فرصت می‌توانند آخرت خود را آباد کنند.

البته کارفرمایان اعتقاد دارند به دلیل عدم حمایت‌های لازم دولت از تولید داخل و ناتوانی آن‌ها در تامین هزینه‌های زندگی کارگران، افزایش‌های بیشتر از وضعیت موجود در توان آن‌ها نیست و این دولت است که این ‌بار باید وارد عرصه شود و به معیشت کارگران کمک کند چون آن‌ها امکان افزایش قابل توجه مزد نیروهای کاری خود را نخواهند داشت.

بر‌اساس اصل ۲۹ قانون اساسی کشورمان دولت مکلف است از محل درآمد‌های عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی از جمله بازنشستگی، تامین اجتماعی، بیکاری، از کار افتادگی و... برای یکایک افراد کشور فراهم کند و همچنین طبق برخی از بند‌های اصل ۴۳ قانون اساسی، تامین شرایط و امکانات کار برای همه برای رسیدن به اشتغال کامل و قرار دادن وسایل کار در اختیار همه کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند، از راه وام بدون بهره و... از وظایف دولت تلقی شده است.

بنابراین دولت می‌تواند با نظارت هر چه بیشتر به وضع مقررات نظارتی بپردازد و هرکس را که به قانون کار و حقوق کارگران  تعرض می‎کند مجازات نماید.

به گزارش بلاغ، فراهم کردن این امنیت و آسودگی خاطر بر دوش مسئولان، مدیران و کارآفرینان است، در کنار آنان بانک‌ها، دستگاه‌های واردات و صادرات و حتی مسئولان فرهنگی در این مقوله نقش دارند زیرا تمامی دستگاه‌ها و آحاد جامعه مانند زنجیره به هم وصل هستند و این ظیفه همه آحاد جامعه است که از این قشر حمایت کند.

نیم نگاهی به گوشه‌ای از وضعیت حقوقی و معیشتی کارگران در چند سال اخیر نشان می‌دهد که جامعه کارگری ایران یکی از سخت‌ترین دوران‌هایش را سپری می‌کند.