به گزارش
بلاغ، خانواده کوچکترین و البته مهمترین قطب سازندگی یک جامعه است و این هسته مرکزی، افراد جامعه را به سمت و سوی خود میکشاند.
عامل سستی و فروپاشی خانواده یا ثبات و تحکیم آن به چگونگی داد و ستدهای عاطفی اعضای خانواده بستگی دارد، بنا به نظر راسل تود "فرزند موجب نشاط و شادمانی والدین میشود و گذراندن وقت با کودک و بازی با او یکی از بهترین لحظات زندگی والدین به شمار میآید."
فرزند، خلاصه و عصاره ماندگار زندگی والدینهمچنین بنا به نگرش اسلام فرزندآوری و باقی گذاشتن نسلی صالح امری مبارک و میمون است. پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: "چه چیزی مومن را از اینکه اهلی اختیار کند به امید آنکه خداوند فرزندی را نصیب او کند تا زمین را با لااله الا الله سنگین سازد، باز میدارد."
در قرآن آیات متعددی در مورد فرزند وجود دارد و از مجموع آنها چنین برداشت میشود که فرزندان، نعمتهای الهی نزد والدین هستند، هم میتوان با استفاده صحیح از آنها در مسیر تکامل و هدایت خود و آنها از ایشان بهره جست و هم میتوان با استفاده ناصحیح از آنها خود و آنها را به خاک مذلت نشاند.
براساس تحقیقات به عمل آمده خانواده صاحب فرزند، بیش از دیگران از زندگی خود لذت میبرد و داشتن فرزند موجب افزایش حافظه، کاهش فشار خون، بهره بیشتر از نعمت تعقل، افزایش اعتماد به نفس و شادی والدین، امکان بهتر درک زیباییها، کاهش سرطان مخصوصأ سرطان سینه برای زنان و بیماریهای قلبی، بهتر شدن عملکرد مغز و ... را در پی دارد.
فرزند، امید به زندگی را در پدر و مادر زیاد میکندفرزندآوری برای زنان دارای اهمیت بیشتری است و بدن آنها برای تغذیه و پرورش کودکان آمادگی خاصی دارد و فرزند آنها را به زندگی سرگرم و امیدوار میسازد.
ربابه مهدیپور دکترای مشاوره خانواده و مدرس دانشگاه که مدت 13 سال در مطب روانشناختی و مشاوره همراز به امر ارائه خدمات مشاوره و روانشناختی مشغول است، درباره آثار و فوائد فرزندآوری به خبرنگار ما گفت: لذت بردن خانوادهها از حضور فرزند باعث احساس خوشبختی در والدین میشود. تحقیقات نشان داده که داشتن فرزند موجب کاهش فشار خون، افزایش سلامتی بدن و همچنین کاهش خطر مبتلا شدن به بیماری قلبی و سرطانها را نیز در پی دارد.
وی قواعد و اصول ناظر بر روابط اعضای خانواده را بیانگر ارزشهای آن خانواده دانست و عنوان کرد: تعادل اعضای خانواده معمولا از الگوهای سازمان یافته و جا افتاده تبعیت میکند که بر ساحت خانوادگی مبتنی است، این الگوها هر شخص را قادر میسازد تا یاد بگیرد که در تبادلهای خانوادگی چه چیزی برای امور دیگران مجاز و مورد انتظار است.
دکترای مشاوره خانواده در ادامه افزود: اصول ناظر بر روابط اعضای خانواده، اصل تناسب حق و مسئولیت اصول معاشرت به معروف، اصل تعاون و مودت و مکمل بودن است.
مسئولیتهای زوجین در خانوادهمهدیپور حقوق و مسئولیتهای غیرمالی زوجین بر خانواده را همکاری و مشارکت در امور خانواده دانست و ادامه داد: تعهد اخلاقی و برخورداری از حمایت روانی نسبت به یکدیگر، گذشت و چشم پوشی از خطاهای یکدیگر، داشتن درک همدلانه با یکدیگر، برقراری ارتباط موثر و موفق از عوامل مسئولیت زن و شوهر در امور خانوادهها است.
این کارشناس و مشاور خانواده توجه به انجام امور عبادی در کنار اعضای خانواده را باعث رشد فضایل اخلاقی و ارزشهای معنوی در خانواده اعلام کرد و افزود: الگوبرداری و زمینه شناسایی، زمینههای اخلاقی با نقش و اهداف پیشگیرانه، آموزش در جهت افزایش تابآوری و سازگاری اعضای خانواد در هنگام مواجهه شدن با مشکلات از دیگر عوامل رشد فضایل اخلاقی در خانواده است.
آثار و فوائد فرزندآوریوی به اهمیت فرزندآوری در دین اسلام اشاره کرد و گفت: از نظر اسلام داشتن فرزند و باقی گذاشتن نسل برای هر مسلمانی امری پسنیده و مطلوب است و از نظر روانشناختی نیز انسان در سنین میانسالی و پیری نیاز روانی بیشتری به فرزند دارد و این احساس را میکند فرزند در چنین سالهایی بهعنوان تولیدات و سرمایه انسان به حساب میآیند.
مهدیپور فوائد فرزندآوری به لحاظ جسمانی را بیشمار دانست و تصریح کرد: داشتن فرزند موجب افزایش رقابت به یادگیری، استفاده بیشتر از قدرت تعقل، افزایش اعتمادبنفس، امکان بهتر درک زیباییها .. میشود.
فرزندآوری عامل نشاط زندگی است این مدرس دانشگاه به فوائد دیگر فرزندآوری اشاره کرد و گفت: به لحاظ روانشناختی احساس دوست داشتن و دوست داشته شدن، عامل نشاط و سلامت روانی والدین، امید به آینده، رشد شخصیت، حس مفید بودن و ارزشمندی و همچنین فوائد خانوادگی استحکام در خانواده، پویایی خانوادگی، گسترش تعاملات و ارتباطات از فوائد دیگر فرزند آوری است.
وی با عنوان اینکه فوائد فرزندآوری بسیار بیشمار است، ادامه داد: فرزندآوری عامل شکوفایی عواطف و باعث ارتقای معنوی والدین و شادابی خانوادگی و مسئولیت پذیری والدین میشود و نظم بخشی به زندگی خانوادگی همسران را در پی دارد.
خانواده دارای فرزند، زمینه ساز تعامل پذیری اجتماعی مهدیپور عوامل دستیابی به رشد و تعالی خانواده را روشن بودن نقشها و وظایف تعریف شده هریک از اعضای خانواده دانست و خاطرنشان کرد: برای برقراری الگوهای موثر ارتباط، نحوه مقابله مثبت با بحرانهای خانواده در طول چرخه زندگی، نبود ائتلافهای بین نسلی همچون ائتلاف مادر و دختر علیه افراد دیگر خانواده و یا نبود مثلثهای تعارضآمیز نظیر ائتلاف پدر و مادر درباره چگونگی برخورد با پسر یاغی خود، داشتن جهت گیری دینی و معنوی، درگیر شدن در بعد مذهبی یا روحانی زندگی، به نحوی در ارتباط با جنبه کلی رشد و سلامت و بهزیستی خانوادگی است.
این کارشناس و مشاور خانواده ادامه داد: داشتن احساس تعهد در قبال دیگر اعضای خانواده بر مبنای صرف زمان و انرژی اعضای خانواده برای فعالیتهایی است که به نحوی به خانواده مرتبط میشود.
معضل تک فرزندی و شعار پرتکرار فرزند کمتر، زندگی بهتربیرغبتی برخی زوجین جوان به فرزندآوری از معضلات و چالشهایی به شمار میرود که اثرات و تبعات مخرب آن کانون خانواده و به تبع بافت جمعیتی جامعه را تحت الشعاع قرار میدهد.
در همین رابطه این مدرس دانشگاه تمایل خانوادهها به تک فرزندی را سیاستی با شعار پرتکرار، فرزند کمتر، زندگی بهتر که در دو دهه گذشته رواج داشته، خواند و ادامه داد: والدین به بهانه مشکلات اقتصادی و اینکه روش زندگی نوینی را که دوست دارند داشته باشند، حضور مادران در بازار اشتغال، و در تصدی مسئولیتهای اجتماعی و مشغول شدن به تحصیل از علل روی آوردن زوجین به تک فرزندی است.
آسیبهای تک فرزندیدکتر مهدیپور آسیبهای تک فرزندی را به ضرر فرزندان و والدین دانست و تصریح کرد: در خانوادههای تک فرزندی والدین و فرزندان احساس میکنند نیاز شدید به یکدیگر دارند و پدر و مادر در اضطراب به سر میبرند که مبادا تنها فرزندشان را از دست بدهند، محبتها و حمایتهای والدین از یک طرف و همه سختگیریها و کنترل از طرف دیگر متوجه همان یک فرزند است.
وی در ادامه افزود: این محبتهای افراطی یا سخت گیریهای زیاد پدر و مادر، به سلامت روانی فرزند آسیب میزنند چراکه همه توجهات به سوی تنها فرزندشان است که این امر اراده فرزند را خدشهدار و سطح توقع وی با فراهم آوردن کلیه امکانات، افزایش پیدا میکند.
این کارشناس و مشاور خانواده با اشاره به مشخصات تک فرزندان، اظهار کرد: ممکن است این فرزندان به انسانی نامهربان و خودخواه تبدیل شوند، گرایش به افسردگی و ضعف و در برقراری ارتباط اجتماعی داشتن ترس یا تنفر از حضور در گروه از مشخصات تک فرزندان است.
زندگی ماشینی باعث شده تا زوجها به داشتن تنها یک فرزند در زندگی خود بسنده كنند. این در حالی است كه والدین تک فرزند همواره احساس گناه میكنند چراکه بر این باورند فرزند آنها در طول زندگی خود احساس تنهایی میکند و فرزندی لوس میشود.
ضرورت و اهمیت فرزندآوریاز مسائل مهم و قابل توجّه عصر حاضر، مسئله جلوگیری از کاهشِ جمعیت و یافتن راهکارهایی معقول برای افزایش آن در کشور است.
رهبر معظم انقلاب(حفظه الله) از جمله کسانی است که بارها دیدگاه انتقادی خود را در طول سال های 1390 تا امروز در جمع نمایندگان مجلس، مسئولان نظام و عموم مردم مطرح کرده است و با سخنانی روشن و استوار، نگاه خود را به بازنگری در سیاستهای مهار جمعیت و ضرورت برنامه ریزی برای رشد جمعیت معطوف کردند.
تکثیر نسل؛ مهم ترین کارکِرد خانوادهفاطمه صالحی از کارشناسان مسائل اجتماعی در گفتوگو با خبرنگار ما از جمله مهمترین اهداف و کارکردهای خانواده را حفظ و بقای نسل بشر در یک ساختار و نظام قانونی و مشروع دانست و اظهار کرد: شاید بتوان گفت که این کارکرد، مهم ترین کارکرد خانواده برای به وجود آوردن فرزندان و حفظ و نگهداری از آنها است.
وی فرزندآوری را عامل بقای نسل، رشد استعدادها، پویایی نیروی انسانی و اقتدار جمعیتی دانست و تصریح کرد: در نبود فرزند علاوه بر به خطر افتادن کانون و نظام خانواده، بافت جمعیتی جامعه نیز با چالشها و نارساییهایی مواجه میشود که اثرات و تبعات مخرب آن گاهی در حوزهها و عرصههای کلان و ملی کشور ظهور پیدا میکند.
این کارشناسان مسائل اجتماعی فرزند را یکی از ستونها و پایههای اصلی انسجام و تحکیم بنیان خانواده عنوان کرد و گفت: در نبود فرزند خانواده با فراز و نشیبهای غیر قابل پیش بینی و زیانآوری از منظر اجتماعی، فرهنگی، روحی و عاطفی روبهرو میشود.
صالحی به علت کاهش انگیزه فرزند آوری در زوحین و روی آوردن به تک فرزندی اشاره کرد و افزود: هراس از پذیرش مسئولیت فرزند، یکی از دلایل موثر در شکل گیری این بی میلی و بیرغبتی زوجین به فرزند آوری است که این هراس و بی میلی خود معلول عوامل دیگری است که بخش اعظم آن به مسائل اقتصادی از جمله هزینهها و مخارج سنگین زندگی، مربوط است.
زوجها تکفرزندی را ترجیح میدهندوی با اشاره به زوجهایی که به تک فرزندی معتقدند، اظهار کرد: آنه ممکن است خودشان را قانع کنند که اداره خانواده سه عضوی برای آنها از نظر اقتصادی به صرفهتر است و در ضمن تک فرزندی به آنها این امکان را میدهد که همه وقتشان را صرف تربیت، پرورش و نظارت بر تنها کودک خانواده کنند.
این کارشناسان مسائل اجتماعی با بیان اینکه تک فرزندها معمولا متکی به خود بار میآیند و یکی یک دانه بودن آنها باعث میشود توجه والدین کاملا به آنها معطوف شود، یادآور شد: نبودن کودکی دیگر با اختلاف سنی کم نسبت به آنها در خانواده، سبب میشود دوران کودکی چندان طولانی نداشته باشند و به سرعت وارد دنیای بزرگسالان شوند.
وی در پایان با بیان اینکه صحبت کردن درباره معایب تک فرزندی به این معنی نیست که تک فرزندها افراد موفقی نمیشوند یا همه آنها لوس و ناز پرورده هستند، خاطرنشان کرد: تک فرزندهای زیادی هستند که نسبت به بچههای چند فرزندی خلاقتر و اجتماعیتر هم از آب در آمدند، اما مسئله مهم این است که ما ببینیم در برابر چیزهایی که به فرزندمان میدهیم چه چیزهایی را از آنها میگیریم.
در پایان باید گفت اگر شما هم طرفدار تک فرزندی هستید، توجه کنید که، گرچه ممکن است به فرزندتان آسایش بیشتر، تحصیل در مدرسه بهتر، دانشگاه بهتر، کلاسهای متفرقه بیشتر و خیلی چیزهای دیگر بدهید، اما یک چیز بسیار مهم را از فرزندتان میگیرید، و آن هم داشتن خواهر و برادرانی که امروز و فردا پشت و پناهش باشند، است.