به گزارش
بلاغ، مازندران ۲ هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی و طبیعی ثبت شده دارد و به ازای هر ۱۰ اثر یک نیروی حفاظتی در استان وجود دارد که به همین دلیل شرایط حفاظت از این بناهای تاریخی سخت شده است.
بررسی وضعیت میراث و بناهای تاریخی مازندران، حکایت از زخم محرومیت بر تن میراث کهن استان را نمایان میسازد و رد گورکنها «حفارهای غیر مجاز» را برای یافتن گنج در جای جای این تاریخ کهن میتوان به نظاره نشست.
در بین آثار تاریخی مازندران، بیش از همه، تپههای باستانی استان، زخمی و رنجور از حضور گورکنها هستند و برخی از این تپه همانند تپه کلار در کلاردشت، گوهرتپه و غیره بر اثر حفاری های غیرمجاز و شبانه در سالیان گذشته پاره پاره شدهاند.
همچنین کمبود موزههای فرهنگی و تاریخی از دیگر مشکلات استان مازندران است و به گفته متولیان امر با داشتن ۳۹ هزار عدد سکه تاریخی میتوان ۵۰ موزه ایجاد کرد اما در حال حاضر حدود هشت موزه تاریخی و مردمشناسی در استان فعال است.
زخم کهنه محرومیت این بار برتن میراث فرهنگی و تاریخی سوادکوهدر بین شهرهای مازندران، در شهرستان سوادکوه بیش از دیگر مناطق میتوان، رد زخم گورکنها و قاچاقچیان میراث فرهنگی را به نظاره نشست، شهرستانی که با وجود حدود بیش از ۶۲۰اثر فرهنگی و تاریخی در سوادکوه تنها یک موزه دارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سوادکوه در این زمینه میگوید: نبود فضای لازم و عدم همکاری برخی نهادها سوادکوه را از داشتن موزههای تاریخی محروم کرده است.
رضا دانشزاده با اشاره به جایگاه موزهها در رشد و رونق گردشگری بیان کرد: موزهها از شاخصههای مهم و تاثیر گذار هر جامعهای محسوب میشود.
سوادکوه موزه تاریخی نداردوی با یادآوری این امرکه در سوادکوه با وجود پتانسیلهای فراوان تاریخی و فرهنگی هنوز موزه تاریخی وجود ندارد، تصریح کرد: در سوادکوه تنها یک موزه آن هم به عنوان موزه مردمشناسی در آلاشت وجود دارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سوادکوه اضافه کرد: هرچند ضعف اساسی ما محروم بودن سوادکوه در وجود موزههای تاریخی است اما موزه آلاشت، با دارا بودن حدود ۳۰۰ نوع از ابزار زندگی، معیشت و شغل مردم منطقه و آلاشت توانسته در ایام سفرهای نوروزی نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ درصد از گردشگران ورودی به سوادکوه را به خود جذب کند.
این مسئول گفت: بیش از ۷ هزار و ۵۰۰ نفر در نوروز امسال از موزه مردمشناسی آلاشت بازدید کردند که این خود جای بسی امیدواری در رشد رونق گردشگری موزهها در سوادکوه است.
دانشزاده با اعلام این امر که سوادکوه دارای بیش از ۶۲۰ اثر فرهنگی و تاریخی است، خاطرنشان کرد: از آنجا که موزههای تاریخی جایگاه بینظیری در جذب گردشگر دارند اگر بخواهیم از دید توسعه گردشگری به شهرستان سوادکوه نگاه کنیم باید به طور ویژه و اساسی نگاهمان را معطوف به میراث و آثار تاریخی که تعدادشان در این شهرستان کم هم نیست کنیم.
وی نبود حمایتهای مسئولان، عدم وجود فضای مناسب برای ایجاد موزهها و عدم همکاری برخی نهادها را علل اصلی نداشتن موزههای متعدد در سوادکوه عنوان کرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سوادکوه در ادامه با بیان این مطلب که برخی از اشیای تاریخی سوادکوه در شهرها یا استانهای دیگر به نمایش در میآید، ادامه داد: برپایی موزه در سوادکوه میتواند موجب تمرکز اشیا و یافتههای تاریخی در همین شهرستان باشد
این مسئول با اشاره به توریست پذیر بودن شهرستان سوادکوه، احداث موزه در این شهرستان را موجب رغبت هر چه بیشتر مسافران برای استفاده از جاذبههای سوادکوه ذکر کرد.
دستگیری ۵۶ حفار غیرمجاز میراثدانشزاده از معظل دیگری بنام گورگنهای گنج یاب درحوزه میراث فرهنگی سوادکوه یاد کرد و تاکید کرد: در طول ۱۴ ماه اخیر تعداد ۵۶ حفار غیرمجاز میراث فرهنگی در شهرستانهای سوادکوه و سوادکوهشمالی دستگیر شدند.
وی با اذعان به این مطلب که مناطقی که بیشتر مورد حفاری غیر مجاز فرهنگی قرار میگیرد معمولا دارای تمدن کهن و سابقه فرهنگی قدیمی هستند و شهرستانهای سوادکوه و سوادکوهشمالی نیز یکی از این مناطق است، بیان کرد: همین حفاریهای غیرمجاز بزرگترین آسیبها را به میراث کهن سوادکوه میرساند و اگر این روند ادامه پیدا کند دیگر میراثی برای نمایش در موزهها و جذب گردشگر از طریق آن نخواهیم داشت.
موزه مردمشناسی، موزهای تعریف شده برای گردشگران نیستعلی یوسفی کارشناس ابنیه و آثار باستانی هم ضمن اشاره به این نکته که موزه موسسهای است دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان گشوده است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت میکند و هدف موزه تحقیق در آثار و شواهد بر جای مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری، حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، و به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و بهره وری معنوی است اظهار کرد: اگر موزهها بتوانند دورههای تاریخی موجود در یک سرزمین و طیفی از اشیا موجود در آن دوران را در ویترینهای خود به نمایش بگذارند میتوانند در حوزه جذب گردشگر عنصر مهمی تلقی شوند.
وی افزود: اصالت یک موزه به اشیا تاریخی آن وابسته است و موزه مردمشناسی نمیتواند موزهای تعریف شده برای گردشگران باشد.
یوسفی یادآور شد: شهرستان سوادکوه با توجه به داشتههای تمدنی و فرهنگی خود با قدمتی بیش از ۱۰ هزار سال و وجود آثار مختلف زندگی کهن در آن نیازمند شناساندن بیشتر برای استفاده از توانمندیهای خود در جذب گردشگر و استفاده از مواهب مختلف موجود در آثار فرهنگی و تاریخی خود است و ایجاد مراکز فرهنگی و علمی بخصوص موزه تاریخی در شهرستان با توجه به ظرفیتهای فراوان ان خالی به نظر میرسد.
حفاران بهدنبال طلا، سکه و اشیای قیمتی هستند و کوزهها و کاسههای خالی و دیگر وسایلی را که از نظرشان ارزش ندارد، تخریب میکنندوی درباره اپیدمی حفاریهای غیرمجاز در شهرستان اضافه کرد: در حفاریهای غیرمجاز، دانش انسانشناسی نیز آسیب میبیند و بخش عمدهای از دادههای انسانشناسی در حال نابودی است، حفاران بهدنبال طلا، سکه و اشیای قیمتی هستند و کوزهها و کاسههای خالی و دیگر وسایلی را که از نظرشان ارزش ندارد، تخریب میکنند یا در بهترین حالت، آنها را بهعنوان کالای تزیینی در دکور خانه نگه میدارند.
یوسفی گفت: در حالی که این اشیا، مواد و دادههای بسیار ارزشمندی برای انسانشناسان و باستانشناسان هستند و براساس آنها میتوان شیوه و سبک زندگی و بهطور کلی، فرهنگ گذشته مردم را بازسازی کرد.
باید گفت نگاه به آثار تاریخی در سوادکوه بایستی تغییر کند، تجربه اقتصاد تک بعدی زغالی نمیتواند منجر به توسعه محرومترین شهرستان استان مازندران شود.
توریسم آنهم از نوع ارزش نهادن به میراث فرهنگی و تاریخی یا همان گردشگری موزهها به عنوان یک عامل اقتصادی عمده و بسیار موثر در سالهای اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته در دنیای امروز توریسم بزرگترین منبع تجارت بین المللی محسوب میشود و از نظر اقتصادی بسیار مهم و پر ارزش است.
تدوین طرح جامع گردشگری موزهها، تبلیغات گسترده و صحیح، توسعه موزهها برای اجرای طرح گردشگری و ارائه امکانات رفاهی در موزهها، برپایی نمایشگاهها و فستیوالهای فرهنگی و صنایع دستی، لباس و غذاهای محلی در فضای موزههای میتواند گامی بزرگ و اساسی برای بسط این صنعت عظیم در شهرستان باشد.
همچنین باید فرهنگ مردمان را نیز در برابر آثار فرهنگی تغییر داد یافتن گنج گرچه در همه جای دنیا آرزوی بعضی افراد است، ولی معمولا به دلایل تاریخی، در مناطقی خاص، فعالیت برای بهدست آوردن گنج، بیشتر است و متاسفانه سوادکوه به دلیل قدمت تاریخی از هجوم گورکنها در امان نمانده است.
بیشتر صاحب نظران و کارشناسان میراث فرهنگی متفقالقولند که یافتههای فرهنگی دارای ارزشی بیش از اشیای عتیقهاند و آنها میتوانند رازهای بزرگ تاریخ را افشا کنند اما جویندگان گنج در رویای طلا با فلزیابها به جان تپههای تاریخی میافتند و تمام این سندهای زنده را از بین میبرند.
سندهایی که میتوانند به همه دنیا معرفی شده و روزی از طریق گردشگران ثروت بسیاری را وارد کشور کنند! اما اگر رویای کودکانه سوداگران اشیای عتیقه و سیاست تدبیری مسئولان مربوطه، بگذارد! که این آثار مصون مانده و گرفتار تیر بلانشوند.
دستگیری ۱۴۹۲ مجرم میراث فرهنگی طی ۸ سالدر عین حال مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران با اشاره به اینکه دو هزار و ۵۰۰ اثر شناسایی شده در استان داریم، دست اندازی به عرصههای تاریخی و فرهنگی را وحشتناک برشمرد.
دلاور بزرگ نیا با بیان اینکه در ۸ سال گذشته هزار و ۴۹۲ نفر در بخش جرائم آثار تاریخی و باستانی کشف شده است، اظهار کرد: دست اندازی به عرصههای تاریخی و فرهنگی استان بسیار وحشتناک است.
وی با اعلام اینکه مهمترین اقدام در حفاظت آثار تاریخی و باستانی ثبت آنهاست، افزود: از ۲ هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی مازندران حدود ۶۰۰ اثر تاکنون به ثبت رسیده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران با اشاره به اینکه باید جاذبههای تاریخی و فرهنگی استان را حفظ کرد، اذعان کرد: سال جاری سال معرفی جاذبههای فرهنگی، تاریخی، بحث میراث فرهنگی و گفتگوی با هنرمندان صنایع دستی است.
بزرگ نیا با بیان اینکه عدم توجه به صنایع دستی این هنر را تبدیل به کاردستی خواهد کرد، گفت: خوشبختانه در چند سال اخیر توجه خوبی به هنرمندان صنایع دستی مازندران شده است.
وی با اعلام اینکه احیای هنر و سنتهای گذشته و ثبت جهانی آثار از برنامههای سال جاری این اداره کل است، اظهارداشت: در حال حاضر یک اثر از مازندرانثبت جهانی شده در حالیکه این استان قابلیت ثبت حدود سه اثر در سازمان جهانی یونسکو دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در خصوص موزه، اذعان داشت: امروز در دنیا موزه از شی محوری به نگاه محوری تبدیل شده است.
بزرگ نیا با اعلام اینکه موزه نیما به عنوان یکی از برترین موزهها در گردآوری آثار در کشور معرفی شده است، تصریح کرد: کارکرد موزهها کاملا متفاوت است و میتوان بسیاری از خانهها را کانون تجمع اهالی هنر قرار داد.
وی یکی از برنامههای میراث بحث حفاظت الکترونیکی در موزهها عنوان کرد و افزود: در توسعه موزه در روستاها در منطقه دو هزار در انتظار واگذاری زمین از منابع طبیعی و موزه ۸ هکتاری رامسر که هنوز اعتبار آن محقق نشده است و مازندران دارای ۳۹ هزار سکه است که با این تعداد میتوان ۵۰ موزه در استان بعنوان موزه سکهها راه اندازی کرد.
باید عنوان کرد یکی از مهمترین ابزار توسعه و رونق گردشگری در جهان امروز استفاده از میراث فرهنگی و تاریخی در غالب موزهها و سایت موزهها برای جذب گردشگران است تا جایی که کشورفرانسه را با آن همه جاذبههای بیشمار با موزه لوور میشناسند و همین موزه میتواند با کارکرد فرهنگی خود و جذب گردشگران بیشمار با ۶. ۵ میلیون گردشگر، پربازدیدترین موزه جهان و رتبه نخست جذب گردشگران جهان را ازآن خود کند این در حالیست که در ایران با وجود سوابق تاریخی بیشمار موزهها جایگاه چندانی در صنعت گردشگری ندارند.