تحلیلی بر شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی

به گزارش بلاغ، ماهیت انقلاب اسلامی ایران همان‌طور که از نام آن پیداست مذهب، دین و مشخصاً اسلام بوده است. این مورد حتی در روزهای پیش از انقلاب نیز به اندازه‌ای واضح و روشن بود که جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا یک سال پیش از وقوع انقلاب، در اخطاری به محمدرضا پهلوی، رهبران مذهبی را تنها منشاء خطر برای نظام پادشاهی در ایران عنوان می‌کند. در سال‌های بعد از انقلاب نیز استمرار حضور مذهب به عنوان اصل تعیین‌کننده در نظام جمهوری اسلامی مشهود است.

در علوم اجتماعی شعارهای اجتماعی نشان‌دهنده اهداف یک اجتماع هستند و "استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی" نیز شعار ارجع جامعه ایران بوده است. آنگونه که از تفسیر این شعار بر می‌آید باز هم مذهب نقش اصلی و اساسی را ایفا می‌کند. شعار استقلال‌خواهی دلیلی است بر عدم وجود استقلال در ابعاد فردی، جمعی و میهنی، و شعار آزادی‌خواهی نیز تاکیدی است بر عدم وجود این شاخصه انسانی در دوران پهلوی. با این تفسیر می‌توان به نکته‌هایی از اهداف انقلاب اسلامی سال 1357 ایران پی برد.

ولی جداً از آرمان ارجح و ارجع انقلاب یعنی مذهب، نکته قابل اهمیت در مطالبات مردمی انقلاب نهفته است. در میان مطالبات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، مطالبات اقتصادی تنها 5% از کل خواسته‌های عمومی مردم را تشکیل می‌دهند و این مسئله نشان از عدم توجه انقلابیون ایران به مسائل مادی و تاکیدی است بر وجود معنویت و انسانیت در صدر دغدغه انقلابی ملت.

در مبحث مرتبط با استقلال باید عنوان کرد انقلاب اسلامی در برابر عدم استقلال در ابعاد سیاسی، نظامی، اجتماعی و اقتصادی جبهه گرفته که رهبری این مسئله مستقیما بر دوش روحانیت و مذهب بود. به عنوان نمونه می‌توان به حرکت‌های آیت‌الله کاشانی در برابر چپاول سرمایه ملی، حرکت‌های امام خمینی (ره) در برابر کاپیتولاسیون و حرکت‌های مشابه اشاره کرد.

آزادی نیز اشاره دارد به وضعیتی که شخص و جامعه بتواند کاری را انجام دهد یا انجام ندهد، بدون آنکه هیچ چیز وی را از این حق انتخاب محروم کند و چون در اینجا آزادی با آرمان‌های مذهبی تلفیق شده در نتیجه می‌توان چنین نتیجه گرفت مراد از آزادی در مورد فوق اشاره به وضعیتی ا‌ست که شخص و جامعه بتواند بدون آنکه کسی یا چیزی مزاحم آن شود به اجرای دستورات دین پرداخته و به واقع دین چارچوب رفتاری، اخلاقی و قانونی وی را مشخص نماید.

اما وظیفه ما در اواخر دهه چهارم انقلاب اسلامی چیست؟

در وهله نخست باید در راستای استقلال کشور تلاش کرد و در این رابطه دشمن‌شناسی و حساسیت در برابر دشمن اصلی‌ترین شاخصه است.

در وهله دوم شناخت ارزش‌های انقلاب اسلامی من‌جمله مبارزه با ظلم و ظالم، دفاع از مظلومین در برابر ظالمان، حفظ آزادی، استقرار نظام عدالت محور در عرصه بین‌الملل و ... و تلاش برای نیل به بهترین کیفیت ممکن در این شاخصه‌ها.

در وهله سوم اطاعت از ولی‌فقیه، که این مورد به نوعی معیار دیگر شاخصه‌ها نیز محسوب می‌شود زیرا تنها راه شناخت و تبیین ارزش‌ها و آرمان‌ها است.

و در پایان پایبندی به اسلام، که به عنوان اصلی‌ترین شاخصه انقلاب اسلامی مطرح بوده، هست و خواهد بود.