به گزارش
بلاغ، با آغاز تجاوز عراق در 31 شهریور 1359 و تصرف سریع بخشهایی از خاک ایران اسلامی، با وجود 34 روز مقاومت ایثارگرانه و به علت خیانتهای آشکار منافقین و لیبرالها، خرمشهر مهمترین شهر بندری ایران توسط عراقیها اشغال شد.
اما این تمام ماجرا نبود و رژیم بعث عراق پس از سقوط خرمشهر عزم خود را برای اشغال دیگر شهرهای واقع در مسیر آبراه اروندرود با بنادر فعال و اهمیت بالای استراتژیک نیز جزم کرد و به همین منظور یگانهای پرشمار ارتش عراق از محورهای مختلف اقدام به ادامه پیشروی در خاک ایران کردند.
در همین راستا لشکر سوم عراق در تاریخ 19 مهرماه همان سال با عبور از رودخانه کارون، ضمن اشغال جاده اهواز به آبادان، درحالی که هیچ مواضع دفاعی در آن وجود نداشت، شهید محمد تندگویان و همراهانش را به اسارت درآورد.
در ادامه نیز عراقیها، که فکر محاصره آبادان را داشتند، با حرکت به سمت ماهشهر، تصرف این شهر و ادامه پیشروی خود تا منطقه ذوالفقاریه که با مقاومت مردمی روبرو شدند توانستند محاصرهای 270 تا 330 درجهای را پیرامون آبادان ایجاد کنند که این واقعه در تاریخ جنگ تحمیلی به حصر آبادان شهرت یافته است.
همانطور که اشاره شد ارتش بعثی عراق به آسانی در مدت چند روز موفق به انجام پیشروی قابل توجه در خاک ایران و محاصره خاک آبادان شد، که کارشناسان با بررسی دلایل این حرکت سریع عراق در خاک ایران اسلامی نظرات مهمی ازجمله ناکارآمدی استراتژی دفاعی به ارث رسیده از دوران گذشته، مدیریت از هم پاشیده ارتش، عدم سازماندهی مناسب نیروهای رزمی و تاثیر بحرانهای سیاسی داخلی را مطرح کردهاند.
اهمیت استراتژیک آبادان برای عراق و ایران یکی از اهداف مهم ارتش عراق در هجوم فراگیر به جمهوری اسلامی ایران و سرعت عمل در پیشرویها و تصرف بخشهای مختلف خاک ایران، تصرف جزیره آبادان بود که اهمیت محاصره این شهر را بیش از پیش نمایان میکند، چراکه درنتیجه اشغال این جزیره امکان تسلط بر اروندرود و شمال خلیج فارس و جبران خلأ ژئوپلیتیکی رژیم بعث عراق در منطقه فراهم میشد.
اما فراتر از دلایل ژئوپولیتیکی، دلایل ایدئولوژیکی نیز بر اهمیت استراتژیک آبادان برای عراقیها میافزود، چراکه بیشک سردمداران رژیم بعث عراق درصدد جدایی خوزستان از ایران بوده و آن را یکی از مهمترین اهداف خود در تجاوز به خاک ایران میدانستند.
از سویی دیگر عراقیها که با اعتماد به نفس کاذب به علت همراهی سیاسی و تسلیحاتی بسیاری از کشورهای جهان و منطقه، زمان 48 ساعته سقوط انقلاب اسلامی را در سر میپروراند، پس از توقف ماشین جنگی خود در مقابل مقاومت جانانه مردم و نیروهای ایرانی تصرف آبادان را حداقل خواسته خود در این نبرد دانسته و حتی سودای بیشتر از خرمشهر را رد سر میپروراند.
دلیل این ادعا نیز استقرار پدافند و استحکامات فراوان ارتش عراق به همراه حضور سه تیپ از لشکرهای زرهی ۳ و ۱۱۱ و چهار گردان پیاده و پنج گردان توپخانه در دو جاد مهم اهواز به آبادان و ماهشهر به آبادان پس از تصرف کامل این مناطق و تسلط بر 13 کیلومتر از کنار شرقی رود کارون و همین اندازه از کارون تا جنوب ماهشهر بود.
مشخص است که اشغال آبادان از سوی عراق برای ایران اهمیت بسیار بالایی داشت چراکه آبادان بخشی از خاک ایران بوده و با قرار گرفتن به یک نقطه کلیدی در استراتژی نظامی ارتش عراق از دست دادن آن سبب خسارتهای جبرانناپذیر بعدی در صحنه نبرد برای کشور میشد.
تحول در عرصه نبرد با پیام تاریخی امام راحل(ره) پس از حصر آبادان امام خمینی(رحمتالله علیه) همواره بر لزوم شکسته شدن هرچه سریعتر محاصره این شهر تأکید میکردند تا جایی که در روز 14 آبان سال 59 درحالی که 25 روز از عبور نیروهای عراقی از رودخانه کارون نیز گذشته بود، پیام مهمی از سوی ایشان به نیروهای نظامی صادر شد. در این فرمان آمده بود:
«من منتظرم این حصر آبادان از بین برود و هشدار میدهم به پاسداران، قوای انتظامی و فرماندهان قوای انتظامی که باید این حصر شکسته شود؛ مسامحه نشود در آن. حتماً باید شکسته بشود. فکر این نباشید که ما اگر اینها هم آمدند، بیرونشان میکنیم. اگر اینها آمدند. خسارات بر ما وارد میکنند. نگذارند اینها بیایند در آبادان وارد بشوند.»
نکته مهم در این پیام نیز استفاده از کلمه «باید» از سوی حضرت امام برای اولین بار در مدت جنگ و دستور به فرماندهان نظامی بود که نشان از اهمیت شکسته شدن هرچه سریعتر حصر آبادن برای فرمانده کل قوا داشت.
البته با محاصره آبادان، همواره یافتن راهی برای آزادسازی این شهر استراتژیک در دستور کار فرماندهان نظامی قرار داشت، اما پس از صدور فرمان امام خمینی(ره)، نیروهای مسلح تمام تلاش و امکانات خود را برای شکستن محاصره آبادان به منظور اجرای دستور فرمانده کل قوا به کار بستند.
تا اینکه در آغازین ماههای سال ۱۳۶۰ شهید یوسف کلاهدوز، قائممقام وقت فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طرح شکست حصر آبادان را، که توسط شهید حسن باقری طراحی شده بود، به شورای عالی دفاع ارائه کرد. پس از گفت و نظرهای فراوان در نهایت طرح مشروط به هماهنگی با «لشکر ۷۷» به تصویب رسید و اینچنین در پی دستور امام خمینی(ره) یکی از چهار عملیات بزرگ تاریخ دفاع مقدس شکل گرفت.
عملیات تاریخی ثامنالائمهعملیات شکست حصر آبادان در زمستان سال 59 از سوی نیروهای سپاه طرحریزی شد، اما باتوجه به اعمال نظرها و سنگاندازیهای بنیصدر به عنوان رئیس جمهور و جانشین فرمانده کل قوا انجام عملیات مدام به تعویق میافتاد، تا اینکه پس از عزل بنیصدر شروع عملیات با مشارکت ارتش در دستور کار قرار گرفت.
در نهایت عملیات ثامنالائمه با رمز «نصر من الله و فتح قریب» در ساعت یک بامداد روز پنجم مهر سال ۶۰ از سه محور آغاز شد که در آن نیروهای عملکننده در ساعات اولیه موفق شدند ضمن عبور از موانع، مواضع دشمن را در جاده ماهشهر-آبادان (در محور شرقی) و شمال نهر شادگان (در محور شمالی) و خطوط مقدماتی در محور جنوبی به تصرف درآوردند.
ادامه درگیریها از محورهای مختلف با سرعتهای متغیر، پیشروی نیروها و ملحق شدن به هم در محورهای مختلف، خارج شدن یکی به یک پلها از اختیار نیروهای عراقی و محاصره نیروهای دشمن سبب از هم گسستگی عراقیها و از دست دادن تسلط بر نبرد شد.
البته ارتش عراق درصدد تسلط مجدد بر صحنه نبرد با احداث پلهای جدید و خارج ساختن ابتکار عمل از دست نیروهای ایرانی بود، اما سرعت عمل و تلاش بیوقفه نیروهای ایرانی این فرصت را به عراقیها نداد تا با تصرف کامل پل دوم توسط رزمندگان ایرانی وضعیت جنگ به صورت کامل به نفع ایران برگردد و نیروهای عراقی به صورت دسته جمعی و گروه گروه خود را تسلیم رزمندگان کنند.
تنها در یکی از موارد ثبت شده درمورد تسلیم گروهی نیروهای عراقی، خدمه 30 تانک به همراه تانکها و فرمانده خود تسلیم نیروهای ایرانی شدند تا این عملیات در پایان با رسیدن رزمندگان به ساحل شرقی رود کارون و پاکسازی کامل آن به اتمام برسد.
عملیات ثامنالائمه به عنوان نقطه آغازین عملیات گسترده رزمندگان اسلام از ابتدای جنگ و طلیعه راهبردی هجوم نیروهای نظامی ایران قرار گرفت که نقش سرداران شهید حسن باقری و حسین خرازی در فرماندهی محورهای عملیات ثامنالائمه، شکلگیری تشکیلات سازمان رزم سپاه، استراتژی هجوم قوای نظامی و موفقیتهای بینظیر آینده بسیار کلیدی بوده است.
همچنین اولین تلفیق به نسبت موفق سازمان رزم کلاسیک ارتش با نیروهای پیاده و هجومی سپاه همراه با هماهنگی این دو نیرو در مراحل مختلف را میتوان از جمله مهمترین دستاوردهای عملیات ثامنالائمه نام برد که پایه استراتژی آینده نبردهای تلفیقی در صحنه نبرد قرار گرفت.
خارج شدن کامل شهر آبادان از محاصره یکساله ارتش عراق، آزادسازی دو جاده استراتژیک ماهشهر –آبادان و اهواز –آبادان، آزادسازی ۱۵۰ کیلومتر مربع از خاک اشغالی توسط دشمن، کسب تجارب جدید در حوزههای مختلف نبرد با دشمن، افزایش روحیه خودباوری و توانایی نبرد در میان رزمندگان و آغاز استراتژی هجوم ایران و انهدام نیرو و امکانات دشمن را میتوان از نتایج مهم این عملیات نام برد.
همچنین در جریان این عملیات حدود ۱۵۰ نفر از رزمندگان به شهادت رسیدند، بیش از سه هزار نفر از نیروهای دشمن کشته، زخمی و 1656 نفر نیز اسیر شدند، تعداد 90 دستگاه تانک و نفربر، 100 دستگاه انواع خودرو، سه فروند هواپیما و یک فروند بالگرد عراق نیز منهدم و سرنگون شدند.
به غنیمت گرفته شدن 100 دستگاه تانک، 60 دستگاه نفربر، 3 دستگاه لودر و 150 دستگاه خودرو، تیرباران 7 تن از فرماندهان ارتش عراق به دستور صدام پس از این شکست و تغییر نام لشکر 77 پیاده به لشکر پیروز خراسان به علت نقش شجاعانه با تصویب شورای عالی دفاع درتاریخ یازدهم مهر 1360 از دیگر نتایج و رویدادهای پس از عملیات ثامنالائمه بوده است.
عملیات تحولساز ثامن الائمهپیروزی جمهوری اسلامی ایران در عملیان شکست حصر آبادان بارزترین تحول نظامی در ابتدای سال دوم جنگ لقب گرفت و زمینهساز تحول در راهبرد آزادسازی مناطق اشغالی خاک میهن در جنگ را منجر شد به شکلی که پس از این عملیات سه عملیات مهم طریقالقدس، فتحالمبین و بیتالمقدس نیز برگزار و موجب بیرون راندن کامل دشمن از خاک کشور شد.
گرچه عملیات ثامنالائمه به عنوان یکی از چهار عملیات بزرگ در راستای تلاش برای آزادسازی مناطق اشغال شده در زمان جنگ به شمار میرود اما به جرأت میتوان این عملیات را به منزله نقطه عطف و حلقه واسط برای انتقال استراتژی جنگ از وضعیت گذشته به وضعیت جدید به شمار آورد، همانطور که سردار محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در زمان جنگ در این باره میگوید:
«عملیات ثامنالائمه(ع) نقطه عطف است و به عنوان مبداء آغاز استراتژی مرحله دوم جنگ است و یکی از نقاط اعتماد به نفس در استراتژی مرحله دوم، عملیات ثامنالائمه (ع) بود که حلقه واسط و مبداء تحول بود».
شکست حصر آبادان اقتصاد با اقتصاد مقاومتی به گزارش
بلاغ، باوجود کارشکنیها، خیانتها، اعمال نظر و سلیقهها در نبرد دیروز شکست حصر نظامی شهر آبادان، اما پس از فرمان ولی فقیه و فرمانده کل قوای وقت نیروهای نظامی و مردمی به صورت یکپارچه با طرحریزی دقیق و اجرای آن در زمانی که در تحریم و تهدید فراوانی به سر میبردند موفق به شکستن محاصره شدند.
امروز نیز آبادانی اقتصادی کشور در محاصره استکبار جهانی و هم پیمانان جهانی و منطقهای آن قرار دارد که در سایه تحریم و تهدیدهای پیاپی مانند دوران جنگ رژیم بعث عراق به دنبال نابودی انقلاب اسلامی هستند و به نظر میرسد بازهم بنابر فرموده رهبر معظم انقلاب مردم و مسئولان باید با مقاومت و تدبیر مناسب به شکوفایی اقتصاد درونی کشور بپردازند.
هیچ جنگی را نمیتوان درحالی که دشمن درپی نابودی طرف مقابل است با مذاکره پیش برد و هر نوع و سبک از جنگها مقاومت و ایستادگی متناسب با همان حوزه را میطلبد چه جنگ نظامی باشد چه نبرد اقتصادی، بنابراین توجه به اقتصاد مقاومتی و مقاومت در برابر حصر اقتصادی امروز کشور با شکوفا کردن تولید داخل همان طرح مناسب و نسخه کارآمد غلبه بر بدخواهان است که از سوی فرمانده کل قوا ریخته شده و با عمل به آن میتوان شکسته شدن حصری دیگر را جشن گرفت.