ارواح کافه بلوچی

5 جوان همقد و قواره کنار یکی از تویوتاها می‌ایستند و شروع می‌کنند به گلایه. ابتدا عبدالمالک 23 ساله حرف می‌زند: «دوران قدیم چطور بود که مردم با بدبختی زندگی می‌کردند ما با آن زمان هیچ فرقی نداریم. تصویر می‌گیرند از کاروان قاچاق سوخت و هزارتا به ما انگ می‌زنند ولی یک بار نمی‌آیند و با ما صحبت کنند که چرا گازوییل‌کشی 

می‌کنید.

برای سیر کردن شکم زن و بچه مجبور به این کار هستیم. بگردید توی کل بلوچستان ببینید چندتا کارخانه داریم؟ 2 سال است که هیچ بارانی نباریده. روزی فقط یک ساعت آب برای نوشیدن داریم. این کار هم هزارتا خطر دارد. اگر ماشین چپ نکند بارانی از گلوله روی سرمان می‌بارد. بعضی از مأموران وقتی می‌بینند ماشینی پشتش گالن دارد فکر می‌کنند تروریست دیده‌اند و بدون این‌که ایست بدهند ماشین را به رگبار می‌بندند. بخدا قسم اگر کاری باشد و ماهی یک حقوق حتی کم بگیری بهتر از این است که بروی گازوییل‌کشی کنی و روزها توی کوه و کمر کلی خاک بخوری و با بدبختی نان در بیاری.»

مصطفی که مغازه خیلی کوچکی کنار جاده دارد و به اصطلاح داروخانه روستاست گهگداری گازوییل به مرز می‌برد. او هم وارد بحث می‌شود و می‌گوید:«از نظر مأموران این گالن‌ها قاچاق است و اگر ما را بگیرند ماشین را توقیف می‌کنند ولی به شما نشان می‌دهم که نفتکش‌هایی بدون هیچ آرم و علایم و حتی پلاک بسوی مرز رسمی می‌روند و کسی هم نیست که جلویشان را بگیرد. این ماشین‌ها برای گردن‌ کلفت‌هاست و کسی جلودارشان نیست. بخدا گازوییل‌کش‌های این منطقه بدبخت‌ترین آدم‌های مملکت هستند. سود اصلی را ما با این همه خطر نمی‌بریم بلکه کسانی می‌برند که نفتکش‌هایشان توی این جاده 

کار می‌کند.»

از آنها می‌پرسم اگر یک روز همین چند نقطه از مرز که گازوییل می‌برید، بسته شود چه می‌کنید؟ یکی شان که نمی‌خواهد اسمی از او در این مصاحبه باشد، می‌گوید:« رزق ما در باز بودن این مرز است. اگر بسته شود همه بدبخت می‌شوند. این مغازه‌هایی که می‌بینید باز هستند و کار می‌کنند به خاطر همین گازوییل‌کشی است. تا زمانی که من پولی در نیاورم که نمی‌توانم از بقالی و قصابی و میوه‌فروشی خرید کنم. همه زنجیروار بیکار می‌شوند. همین حالا بیایید و روستایمان را ببینید که چند نفر حتی نان برای خوردن ندارند.»

منطقه سرباز یکی از بزرگترین بخش‌های سیستان و بلوچستان است و یکی از مرزهای اصلی برای انتقال سوخت قاچاق. روستای کافه بلوچی که چند سالی است به عنوان مهمترین دپو و آخرین ایستگاه برای خروج گازوییل و بنزین از مرزهای جنوب شرقی است، شناخته می‌شود در همین منطقه سرباز قرار دارد.

بخش آشار، روستای افشان و ایر افشان، تنگه میلک، مرز رسمی پیشین هم جزو مناطقی هستند که درگیر قاچاق و انتقال سوخت غیرقانونی در جنوبشرق سیستان و بلوچستان هستند.

با دکتر محمد انور بجار زهی، فرماندار راسک(سرباز) ساعت 10 شب ملاقات می‌کنم. او درباره موقعیت منطقه‌شان می‌گوید:«4 بخش و 4 شهر در منطقه سرباز قرار دارد و 827 روستا و آبادی داریم که در کشور جزو پر روستاترین هاست. 121 کیلومتر با کشور پاکستان مرز مشترک داریم. بیش از 80 درصد جمعیت روستاییان ما در کنار رودخانه 313 کیلومتری سرباز زندگی می‌کنند که با خشکسالی و بی‌آب شدن این رودخانه روستاییان دچار مشکل در تأمین معشیت خود شده‌اند.

اما در بحث قاچاق سوخت که بخش‌هایی از منطقه ما درگیر آن هستم کافه بلوچی است. حداقل روزانه 100 نفتکش با مخازن 32 و 20 و 18هزار لیتری از شهرستان‌های دیگری روانه می‌شوند به کافه بلوچی. این روستا 40 محل دپو سوخت دارد که به زبان بومی به آن می‌گوییم «مندی». برخی از این صاحبان مندی از بومی‌های منطقه نیستند بلکه از شهرستان‌های دیگر آمده‌اند و در زمینه خرید و فروش و دپوی سوخت فعالیت دارند.

چندین بار نامه زده‌ایم و به مسئولان بالادست هم گفته‌ایم این نفتکش‌ها چطور می‌توانند به این راحتی وارد جاده شوند؟ آنها حتی بدون کمترین مشکلی از ایست و بازرسی عبور می‌کنند.»

او در ادامه عنوان می‌کند: «طبق مصوبه دولت قرار بود به ازای هر خانوار ساکن در شعاع 20 کیلومتری مرز سهمیه سوخت به مرزنشینان تحویل داده شود که کارگزار آن را بفروشد و سود آن را به حساب مرزنشینان بریزد که چندباری این اتفاق رخ داد ولی چند مدتی است این سهمیه در اختیار مرزنشینان قرار نمی‌گیرد.»

دکتر بجارزهی پرده از حقیقت تلخی برمی‌دارد. او می‌گوید شهرستان سرباز بیشترین نرخ موالید را در کشور دارد و از طرفی بیشترین نرخ انصراف از تحصیل را هم دارد. بیشتر نوجوان‌های 13 سال به بالا به دلیل فقر خانواده‌هایشان به گروه‌های قاچاق سوخت ملحق 

می‌شوند. 

منطقه مرزی که 70 درصد جمعیت آن جوان است، شغل می‌خواهد. کشتارگاهی که در منطقه پیشین که 400 کارگر داشته به دلیل تفاوت نرخ ارز و گران شدن دامی که از آن طرف برای کشتار می‌آمد تعطیل شد. خب اگر اشتغال نباشد مجبورند برای تأمین نیازهای روزانه خود کار کنند و نخستین چیزی که به فکرشان می‌رسد راحت‌ترین و در دسترس‌ترین یعنی قاچاق سوخت است. پس نمی‌شود به این مردم 

خرده گرفت.