به گزارش بلاغ،
کدام سوء‌مدیریت‌های دولت بازار ارز را آشفته کرد؟
سوءمدیریت دولت، نقش مهمی در نابسامانی اخیر بازار ارز دارد و در اثر این سوءمدیریت، از ارزش پول ملی کم شده است.
برخی مدیران ارشد دولت طی سال گذشته، بارها سیاست‌های نظارتی دولت قبل در حوزه ارز و حامل‌های انرژی و سهمیه‌بندی بنزین و تنظیم بازار را به تمسخر می‌گرفتند و آن را مدیریت دستوری و بخشنامه‌ای می‌خواندند؛ چیزی که در چالش اخیر ارزی، به بدترین شکل ممکن، به همان متوسل شدند. آنها همچنین در حالی بازار ارز را پلیسی و امنیتی کردند که همین کار درست در وقت خود را مورد طعنه و تخطئه قرار می‌دادند. جالب اینکه آقای نوبخت می‌گوید «بازار ارز را با مماشات اداره کردیم.» دولتی‌ها با همین رویکرد، هم سهمیه‌بندی بنزین را برداشتند و مصرف و آلودگی ناشی از آن را چندبرابر کردند وسرانجام پیشنهاد 50 درصد گران کردن بنزین را دادند و هم اولویت‌بندی در عرضه ارز کمیاب را به کلی کنار گذاشتند و چوب حراج به درآمد و منابع ارزی می‌زدند که بازگشت آن مورد مضیقه دشمن است اما برای خارج کردن آن از کشور نقشه دارند. گفته می‌شد در طول چند ماه گذشته 30 میلیارد دلار از این منابع ارزی از کشور خارج شده است.
بخش دیگری از این سوءمدیریت، به رویکرد دولت درباره اولویت بخشیدن «مهار تورم به قیمت حاکم کردن رکود» برمی‌گردد که باعث شد دولت، هم بخش‌هایی مانند مسکن را به رکود بکشاند و هم باعث رها شدن نقدینگی شود. دولت، تزریق منابع در بخش مسکن مهر را که 7-8 میلیون نفر را صاحب‌خانه می‌کرد و موجب گردش چرخ 25 شاخه شغلی و صنعتی می‌شد، تخطئه کرد و وقتی چرخ بخش مولد خوابید، سوداگری با منابع موجود شدت پیدا کرد.
با وجود سیاست‌های انقباضی دولت، نقدینگی سرگردان از 430 هزار میلیارد به 1460 هزار میلیارد تومان افزایش یافت که بخشی از آن هم اکنون مانند سیلاب به حوزه طلا و ارز سرریز شده و در صعود قیمت دلار از 3700 به 6200 تومان تاثیرگذار بوده است.
البته کارشناسانی مانند حاجی دلیگانی می‌گویند نوسان قیمت حاصل از افزایش نرخ ارز مرجع از 3700 به 4200 تومان ظرف چندماه اخیر، موجب درآمد 30 هزار میلیارد تومانی برای دولت شده است، هرچند که آسیب‌های شدید به تولیدکنندگان و مردم و ثبات اقتصادی کشور زود است.
در همین حال نوسان شدید نرخ ارز در چند ماه اخیر موجب پدید آمدن رانت‌های چند ده هزار میلیارد تومانی شده است؛ چنان‌که فرزند یک وزیر دولت اصلاحات یک سال قبل ضمن پیش‌بینی گران شدن ارز، وام 4 میلیارد تومانی با تاخیر بازپرداخت یک ساله دریافت می‌کند و به خرید ارز می‌پردازد؛ با این پیش‌گویی که ارز بالای 5 هزار تومان خواهد شد. به خاطر داریم که در سال 90 نیز «حسین - ف» و یکی از مدیران بانکی نجومی به همراه خانواده رئیس‌جمهور صندوق توسعه ملی اقدام به تاسیس صرافی در اوج چالش ارزی آن زمان کردند.
اکنون مردم حق دارند گزارش وزارت اطلاعات و بانک مرکزی و مراجع ذی‌صلاح دولتی دیگر را بشنوند که این رانت‌ها دقیقا توسط چه کسانی جابه‌جا شده و این پول‌های کثیف به دست چه کسانی رسیده است.
مردم همچنین می‌پرسند که اگر دولت می‌توانسته با یک بخشنامه قیمت ارز را به 4200 تومان برگرداند، چرا چند هفته تعلل کرده است؟
نکته جالب دراین میان سخنان رئیس بانک مرکزی است که گفت: «التهاب‌آفرینی‌هایی که دشمنان ما در فضای مجازی انجام می‌دهند نباید ما را نگران کند. متاسفانه ما فضایی را به آنها داده‌ایم و اجازه هم داده‌ایم که با بی‌انضباطی هر کاری دلشان می‌خواهد بکنند. اقداماتی که در بین‌التعطیلین در اوایل فروردین رخ داد یک عامل و علامت بسیار مشخص اثبات‌کننده این دیدگاه است، اصلا بازار در سنوات گذشته در تعطیلات تا 15 فروردین هیچ تحرکی نداشت، اتفاقاتی که رخ داد متاسفانه در فضاهای تلگرامی و مجازی بوده و با اعلام قیمت‌ها التهاب ایجاد کرد.»
یک سوال این است که چرا اجازه این ولنگاری و آسیب‌زنی در فضای مجازی و تلگرامی داده شد؟
نماینده چشمک‌زن و اقدام دیرهنگام کنترل بازار ارز
سخنگوی هیئت رئیسه مجلس درباره اقدامات دولت در کنترل و تثبیت بازار ارز گفت: این اقدامات خوب است اما دیر انجام شد. انتظار ما این است که دولت در تعیین رقم نرخ دلار تجدیدنظر کرده و همان عددی که در بودجه آمده است را در نظر گیرد.
بهروز نعمتی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه اقدام اخیر دولت در کنترل بازار ارز مثبت است، گفت: با وجود این اقدام مثبت فکر می‌کنیم که دولت در تعیین نرخ 4200 تومان برای هر دلار با عجله تصمیم‌گیری کرده است. باید تفکر و رایزنی بیشتری با مجموعه دوستان در مجلس، افراد نخبه و اتاق بازرگانی می‌کرد.
یادآور می‌شود نعمتی در ماجرای تصویب برجام، نقش‌آفرین بود و چشمک او به عراقچی به نشانه همکاری در جلسه کمیسیون ویژه معروف است.
او بعدها درباره این همکاری و چشمک معروف که مورد اعتراض قرار گرفت گفت: پشت چشمکی که به آقای عراقچی زدم هیچ نیتی نبود. من برای خیلی از نمایندگان چشمک می‌زنم. آدم برای دوستش چشمک می‌زند، برای دشمن که
چشمک نمی‌زند.
رد ادعای دستیاران روحانی گرانی ارز، همه چیز را گران می‌کند
درحالی‌که مشاوران و دستیاران ارشد روحانی نظیر ترکان و مسعود نیلی می‌گویند افزایش نرخ ارز خوب است، روزنامه دولتی ایران از فشار گرانی ارز بر معیشت و زندگی مردم خبر داد.
این روزنامه در گزارشی ضمن تاثیر افزایش نرخ ارز بر زندگی مردم نوشت: روند صعودی نرخ ارز موضوعی است که از نیمه دوم سال گذشته با شدت بیشتری میهمان این بازار شده است. دلار آزاد سال 1396 را در کانال قیمتی 3700 تومان آغاز کرد و پس از گذشت یک سال اکنون در کانال 5 هزار تومانی قرار دارد که نشان‌دهنده رشد 13 کانالی این ارز پرمتقاضی در بازار است. از ابتدای سال جدید تاکنون نیز قیمت دلار درحدود 200 تومان رشد داشته است.
اما تبعات این رشد و بخصوص نوسان آن تنها به بازار ارز محدود نیست و به صورت مستقیم و غیرمستقیم سایر بازارها و بخش‌ها را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و می‌دهد. نخستین بازاری که به سرعت از تغییر قیمتی دلار تاثیر می‌پذیرد بازار سکه و طلاست که قیمت سکه تمام از حدود یک میلیون و 600 هزار تومان در اواخر سال گذشته به یک میلیون و 640 هزار تومان در نخستین روزکاری سال جدید رسید و اکنون این نرخ به یک میلیون و 749 هزار تومان رسیده که حاکی از افزایش نزدیک به 150 هزار تومانی سکه تمام بهار آزادی است.
این درحالی است که اکثر کارشناسان انتظار داشتند در سال جدید قیمت‌ها با رشد ناگهانی مواجه نشود ولی برخلاف این انتظارات از نخستین روزی که صرافی‌ها باز شدند یعنی پنجم فروردین ماه دلار و سایر ارزهای عمده بازار با رشد قابل توجهی همراه شد و رکورد 5 هزار تومانی را به ثبت رساند. در آخرین روز سال گذشته دلار در بازار آزاد با نرخ 4900 تومان فروخته می‌شد.
نوسان و گرانی ارز بخصوص دلار بر روی بسیاری از بازارها تاثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد. درحالی‌که برخی کارشناسان اعتقاد دارند که رشد نرخ ارز از صادرات حمایت و باعث کاهش واردات می‌شود ولی باید به این واقعیت نیز توجه کرد که ترکیب 90 درصدی کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای در واردات درنهایت به افزایش قیمت تمام شده برخی محصولات داخلی نیز منجر خواهد شد. آمار گمرک نشان می‌دهد که 68 درصد از واردات در هشت ماه نخست متعلق به کالاهای واسطه‌ای و 22 درصد متعلق به کالاهای سرمایه‌ای بوده است.
در همین زمینه نایب‌رئیس اتحادیه املاک استان تهران با بیان اینکه نوسانات نرخ ارز یکی از عوامل تاثیرگذار در رشد قیمت مسکن است، گفت: پیش‌بینی می‌شود در نیمه اول سال‌جاری بازار مسکن با افزایش قیمت 10 تا 15 درصدی مواجه شود.
رشد نرخ ارز علاوه بر تاثیر بر کالاهایی که به صورت واقعی از این گرانی تاثیر می‌پذیرند بهانه‌ای نیز برای رشد محصولاتی می‌شود که یا هیچ ارتباطی با رشد نرخ ارز ندارند یا تاثیر بسیار ناچیزی می‌پذیرند. در این ارتباط رئيس شورای تامین‌کنندگان دام زنده گفت: خرده‌فروشان به بهانه نوسان نرخ دلار در سطح عرضه گوشت گرانی ایجاد کردند درحالی‌که هیچ نوع افزایش قیمتی در سطح عمده‌فروشی نداریم.
همچنین رئیس فدراسیون واردات به تشریح تاثیرات افزایش نرخ ارز بر واردات پرداخت و عنوان کرد که این افزایش می‌تواند تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت خودرو داشته باشد.
فرهاد احتشام‌زاد در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: براساس آمار در روزهای اخیر، نرخ ارز با افزایش روبه‌رو نبوده و تقریبا به ثبات نسبی رسیده است اما اگر قیمت هفته‌های گذشته را مدنظر قرار دهیم نرخ ارز با افزایش همراه شده و این افزایش در بخش‌ها و مواردی واردات را تحت تاثیر قرار خواهد داد که از جمله آنها بخش خودرو است.
رئیس اتحادیه لوازم خانگی نیز از افزایش حدود 6 درصدی قیمت لوازم خانگی به دنبال افزایش نرخ دلار در هفته‌های اخیر خبر داد و تصریح کرد که این افزایش قیمت، رکود در بازار را تشدید خواهد کرد. محمد طحان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: قیمت کالاهای مواداولیه تولید داخل مثل فولاد، مس و محصولات کارخانه‌های مادر افزایش یافته است و تولیدکنندگانی که این مواد را خریداری می‌کنند می‌گویند به دلیل بالا رفتن قیمت مواد اولیه مجبور هستند که کالاهایشان را گران کنند.
کدام سوء‌مدیریت‌های دولت بازار ارز را آشفته کرد؟
سوءمدیریت دولت، نقش مهمی در نابسامانی اخیر بازار ارز دارد و در اثر این سوءمدیریت، از ارزش پول ملی کم شده است.
برخی مدیران ارشد دولت طی سال گذشته، بارها سیاست‌های نظارتی دولت قبل در حوزه ارز و حامل‌های انرژی و سهمیه‌بندی بنزین و تنظیم بازار را به تمسخر می‌گرفتند و آن را مدیریت دستوری و بخشنامه‌ای می‌خواندند؛ چیزی که در چالش اخیر ارزی، به بدترین شکل ممکن، به همان متوسل شدند. آنها همچنین در حالی بازار ارز را پلیسی و امنیتی کردند که همین کار درست در وقت خود را مورد طعنه و تخطئه قرار می‌دادند. جالب اینکه آقای نوبخت می‌گوید «بازار ارز را با مماشات اداره کردیم.» دولتی‌ها با همین رویکرد، هم سهمیه‌بندی بنزین را برداشتند و مصرف و آلودگی ناشی از آن را چندبرابر کردند وسرانجام پیشنهاد 50 درصد گران کردن بنزین را دادند و هم اولویت‌بندی در عرضه ارز کمیاب را به کلی کنار گذاشتند و چوب حراج به درآمد و منابع ارزی می‌زدند که بازگشت آن مورد مضیقه دشمن است اما برای خارج کردن آن از کشور نقشه دارند. گفته می‌شد در طول چند ماه گذشته 30 میلیارد دلار از این منابع ارزی از کشور خارج شده است.
بخش دیگری از این سوءمدیریت، به رویکرد دولت درباره اولویت بخشیدن «مهار تورم به قیمت حاکم کردن رکود» برمی‌گردد که باعث شد دولت، هم بخش‌هایی مانند مسکن را به رکود بکشاند و هم باعث رها شدن نقدینگی شود. دولت، تزریق منابع در بخش مسکن مهر را که 7-8 میلیون نفر را صاحب‌خانه می‌کرد و موجب گردش چرخ 25 شاخه شغلی و صنعتی می‌شد، تخطئه کرد و وقتی چرخ بخش مولد خوابید، سوداگری با منابع موجود شدت پیدا کرد.
با وجود سیاست‌های انقباضی دولت، نقدینگی سرگردان از 430 هزار میلیارد به 1460 هزار میلیارد تومان افزایش یافت که بخشی از آن هم اکنون مانند سیلاب به حوزه طلا و ارز سرریز شده و در صعود قیمت دلار از 3700 به 6200 تومان تاثیرگذار بوده است.
البته کارشناسانی مانند حاجی دلیگانی می‌گویند نوسان قیمت حاصل از افزایش نرخ ارز مرجع از 3700 به 4200 تومان ظرف چندماه اخیر، موجب درآمد 30 هزار میلیارد تومانی برای دولت شده است، هرچند که آسیب‌های شدید به تولیدکنندگان و مردم و ثبات اقتصادی کشور زود است.
در همین حال نوسان شدید نرخ ارز در چند ماه اخیر موجب پدید آمدن رانت‌های چند ده هزار میلیارد تومانی شده است؛ چنان‌که فرزند یک وزیر دولت اصلاحات یک سال قبل ضمن پیش‌بینی گران شدن ارز، وام 4 میلیارد تومانی با تاخیر بازپرداخت یک ساله دریافت می‌کند و به خرید ارز می‌پردازد؛ با این پیش‌گویی که ارز بالای 5 هزار تومان خواهد شد. به خاطر داریم که در سال 90 نیز «حسین - ف» و یکی از مدیران بانکی نجومی به همراه خانواده رئیس‌جمهور صندوق توسعه ملی اقدام به تاسیس صرافی در اوج چالش ارزی آن زمان کردند.
اکنون مردم حق دارند گزارش وزارت اطلاعات و بانک مرکزی و مراجع ذی‌صلاح دولتی دیگر را بشنوند که این رانت‌ها دقیقا توسط چه کسانی جابه‌جا شده و این پول‌های کثیف به دست چه کسانی رسیده است.
مردم همچنین می‌پرسند که اگر دولت می‌توانسته با یک بخشنامه قیمت ارز را به 4200 تومان برگرداند، چرا چند هفته تعلل کرده است؟
نکته جالب دراین میان سخنان رئیس بانک مرکزی است که گفت: «التهاب‌آفرینی‌هایی که دشمنان ما در فضای مجازی انجام می‌دهند نباید ما را نگران کند. متاسفانه ما فضایی را به آنها داده‌ایم و اجازه هم داده‌ایم که با بی‌انضباطی هر کاری دلشان می‌خواهد بکنند. اقداماتی که در بین‌التعطیلین در اوایل فروردین رخ داد یک عامل و علامت بسیار مشخص اثبات‌کننده این دیدگاه است، اصلا بازار در سنوات گذشته در تعطیلات تا 15 فروردین هیچ تحرکی نداشت، اتفاقاتی که رخ داد متاسفانه در فضاهای تلگرامی و مجازی بوده و با اعلام قیمت‌ها التهاب ایجاد کرد.»
یک سوال این است که چرا اجازه این ولنگاری و آسیب‌زنی در فضای مجازی و تلگرامی داده شد؟
نماینده چشمک‌زن و اقدام دیرهنگام کنترل بازار ارز
سخنگوی هیئت رئیسه مجلس درباره اقدامات دولت در کنترل و تثبیت بازار ارز گفت: این اقدامات خوب است اما دیر انجام شد. انتظار ما این است که دولت در تعیین رقم نرخ دلار تجدیدنظر کرده و همان عددی که در بودجه آمده است را در نظر گیرد.
بهروز نعمتی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه اقدام اخیر دولت در کنترل بازار ارز مثبت است، گفت: با وجود این اقدام مثبت فکر می‌کنیم که دولت در تعیین نرخ 4200 تومان برای هر دلار با عجله تصمیم‌گیری کرده است. باید تفکر و رایزنی بیشتری با مجموعه دوستان در مجلس، افراد نخبه و اتاق بازرگانی می‌کرد.
یادآور می‌شود نعمتی در ماجرای تصویب برجام، نقش‌آفرین بود و چشمک او به عراقچی به نشانه همکاری در جلسه کمیسیون ویژه معروف است.
او بعدها درباره این همکاری و چشمک معروف که مورد اعتراض قرار گرفت گفت: پشت چشمکی که به آقای عراقچی زدم هیچ نیتی نبود. من برای خیلی از نمایندگان چشمک می‌زنم. آدم برای دوستش چشمک می‌زند، برای دشمن که
چشمک نمی‌زند.
رد ادعای دستیاران روحانی گرانی ارز، همه چیز را گران می‌کند
درحالی‌که مشاوران و دستیاران ارشد روحانی نظیر ترکان و مسعود نیلی می‌گویند افزایش نرخ ارز خوب است، روزنامه دولتی ایران از فشار گرانی ارز بر معیشت و زندگی مردم خبر داد.
این روزنامه در گزارشی ضمن تاثیر افزایش نرخ ارز بر زندگی مردم نوشت: روند صعودی نرخ ارز موضوعی است که از نیمه دوم سال گذشته با شدت بیشتری میهمان این بازار شده است. دلار آزاد سال 1396 را در کانال قیمتی 3700 تومان آغاز کرد و پس از گذشت یک سال اکنون در کانال 5 هزار تومانی قرار دارد که نشان‌دهنده رشد 13 کانالی این ارز پرمتقاضی در بازار است. از ابتدای سال جدید تاکنون نیز قیمت دلار درحدود 200 تومان رشد داشته است.
اما تبعات این رشد و بخصوص نوسان آن تنها به بازار ارز محدود نیست و به صورت مستقیم و غیرمستقیم سایر بازارها و بخش‌ها را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و می‌دهد. نخستین بازاری که به سرعت از تغییر قیمتی دلار تاثیر می‌پذیرد بازار سکه و طلاست که قیمت سکه تمام از حدود یک میلیون و 600 هزار تومان در اواخر سال گذشته به یک میلیون و 640 هزار تومان در نخستین روزکاری سال جدید رسید و اکنون این نرخ به یک میلیون و 749 هزار تومان رسیده که حاکی از افزایش نزدیک به 150 هزار تومانی سکه تمام بهار آزادی است.
این درحالی است که اکثر کارشناسان انتظار داشتند در سال جدید قیمت‌ها با رشد ناگهانی مواجه نشود ولی برخلاف این انتظارات از نخستین روزی که صرافی‌ها باز شدند یعنی پنجم فروردین ماه دلار و سایر ارزهای عمده بازار با رشد قابل توجهی همراه شد و رکورد 5 هزار تومانی را به ثبت رساند. در آخرین روز سال گذشته دلار در بازار آزاد با نرخ 4900 تومان فروخته می‌شد.
نوسان و گرانی ارز بخصوص دلار بر روی بسیاری از بازارها تاثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد. درحالی‌که برخی کارشناسان اعتقاد دارند که رشد نرخ ارز از صادرات حمایت و باعث کاهش واردات می‌شود ولی باید به این واقعیت نیز توجه کرد که ترکیب 90 درصدی کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای در واردات درنهایت به افزایش قیمت تمام شده برخی محصولات داخلی نیز منجر خواهد شد. آمار گمرک نشان می‌دهد که 68 درصد از واردات در هشت ماه نخست متعلق به کالاهای واسطه‌ای و 22 درصد متعلق به کالاهای سرمایه‌ای بوده است.
در همین زمینه نایب‌رئیس اتحادیه املاک استان تهران با بیان اینکه نوسانات نرخ ارز یکی از عوامل تاثیرگذار در رشد قیمت مسکن است، گفت: پیش‌بینی می‌شود در نیمه اول سال‌جاری بازار مسکن با افزایش قیمت 10 تا 15 درصدی مواجه شود.
رشد نرخ ارز علاوه بر تاثیر بر کالاهایی که به صورت واقعی از این گرانی تاثیر می‌پذیرند بهانه‌ای نیز برای رشد محصولاتی می‌شود که یا هیچ ارتباطی با رشد نرخ ارز ندارند یا تاثیر بسیار ناچیزی می‌پذیرند. در این ارتباط رئيس شورای تامین‌کنندگان دام زنده گفت: خرده‌فروشان به بهانه نوسان نرخ دلار در سطح عرضه گوشت گرانی ایجاد کردند درحالی‌که هیچ نوع افزایش قیمتی در سطح عمده‌فروشی نداریم.
همچنین رئیس فدراسیون واردات به تشریح تاثیرات افزایش نرخ ارز بر واردات پرداخت و عنوان کرد که این افزایش می‌تواند تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت خودرو داشته باشد.
فرهاد احتشام‌زاد در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: براساس آمار در روزهای اخیر، نرخ ارز با افزایش روبه‌رو نبوده و تقریبا به ثبات نسبی رسیده است اما اگر قیمت هفته‌های گذشته را مدنظر قرار دهیم نرخ ارز با افزایش همراه شده و این افزایش در بخش‌ها و مواردی واردات را تحت تاثیر قرار خواهد داد که از جمله آنها بخش خودرو است.
رئیس اتحادیه لوازم خانگی نیز از افزایش حدود 6 درصدی قیمت لوازم خانگی به دنبال افزایش نرخ دلار در هفته‌های اخیر خبر داد و تصریح کرد که این افزایش قیمت، رکود در بازار را تشدید خواهد کرد. محمد طحان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: قیمت کالاهای مواداولیه تولید داخل مثل فولاد، مس و محصولات کارخانه‌های مادر افزایش یافته است و تولیدکنندگانی که این مواد را خریداری می‌کنند می‌گویند به دلیل بالا رفتن قیمت مواد اولیه مجبور هستند که کالاهایشان را گران کنند.
