«محمد جواد ظریف»، وزیر خارجه ایران در نشستی در شهر «رم» ایتالیا توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 (برجام) را بهترین توافقی دانست که از طریق مذاکره امکان دست‌یابی به آن وجود داشته است.
ظریف که در «همایش گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای» حضور داشت تصریح کرد که برجام، نه آن چیزی بوده که ایران می‌خواسته و نه آنچه آمریکا خواستار آن بوده است. او گفت: «این توافق، بهترین چیزی بود که می‌شد به آن دست یافت.»
حمایت از دیکتاتورها و تلاش برای حذف ایران
ظریف گفت برخی از کشورها در منطقه در تلاش هستند منافعشان را به بهای ضرر دیگران تأمین کنند. وی گفت: «آنها کماکان، دست به انتخاب‌های غلط می‌زنند.»
وزیر خارجه ایران در ادامه، بدون اشاره به نام کشوری خاص تصریح کرد: «حالا می‌خواهم شما را به چند دهه قبل برگردانم. آنها از صدام حسین در برابر ایران حمایت کرده و تلاش کردند ایران را از منطقه حذف کنند. بعداً از طالبان حمایت کردند. بعد از داعش، النصره و دیگران حمایت کردند.»
ظریف با بیان اینکه تهدیدهای موجود در منطقه همه را تهدید می‌کنند خواستار مشارکت همه طرف‌ها برای تضمین امنیت و ثبات در منطقه شد.
برجام چیزی نبود که ما می‌خواستیم
وزیر خارجه ایران در پاسخ به سوالی درباره اینکه آینده برجام را در برابر تهدیدهای موجود علیه آن چگونه پیش‌بینی می‌کند، گفت: «توافق هسته‌ای زمانی حاصل شد که ما به این درک رسیدیم که نمی‌توانیم به همه آنچه می‌خواهیم دست پیدا کنیم. این توافق، نه آن چیزی بود که من می‌خواستم و نه آنچه جان کری (وزیر خارجه سابق آمریکا) می‌خواست و نه آنچه سایر طرف‌های مشارکت‌کننده در مذاکرات می‌خواستند. زیبایی توافق در همینجا است که چیزی نیست که ما می‌خواستیم، بلکه چیزی است که توانستیم به آن دست پیدا کنیم.»
وزیر خارجه ایران تصریح کرد کسانی که در جریان مذاکرات حضور نداشته‌اند اکنون تصور می‌کنند که با «طرحی معجزه‌آسا» می‌توانند وارد شده و به توافقی بهتر دست پیدا کنند.
وی گفت: «من معتقدم که برجام بهترین توافقی است که می‌شد در گذشته به آن دست پیدا کرد و یا در آینده امکان دست‌یابی به آن وجود خواهد داشت.»
شکست سیاست غنی‌سازی صفر
وزیر خارجه ایران در ادامه اظهاراتش تصریح کرد که دولت آمریکا در اوایل سال 2000 گزینه تلاش برای لغو کامل برنامه غنی‌سازی ایران را آزموده، اما به نتیجه‌ای دست نیافته است.
وی گفت: «در اوایل سال 2000، دولت آمریکا گزینه غنی‌سازی صفر [در قبال ایران] را پیگیری کرد. برخی از نفراتی که اکنون به صورت رسمی یا غیررسمی به رئیس‌جمهور ترامپ مشاوره می‌دهند در آن زمان فعال بودند و از حصول هر توافقی جلوگیری می‌کردند.»
ظریف اضافه کرد: «در آن زمان ایران کمتر از 200 سانتریفیوژ داشت. توافق هسته‌ای با ایران، در آن زمان با چیزی حدود 1000 سانتریفیوژ امکان‌پذیر بود، اما ایالات متحده به دنبال برآورده شدن 100 درصد خواسته‌هایش بود و خواستار غنی‌سازی صفر [برای ایران] شد. نتیجه این شد که در سال 2013 که ما بار دیگر مذاکرات را آغاز کردیم، ایران 20000 سانتریفیوژ داشت.»
وی اضافه کرد: «بنابراین اگر کسانی گزینه حاصل جمع صفر را دنبال کنند نتیجه آن شکست خواهد بود.»
منظور وزیر خارجه ایران از «گزینه‌های حاصل جمع صفر»، راهکارهایی است که یکی از طرف‌ها کامل به سود دست پیدا می‌کند و طرف دیگر کاملاً زیان می‌بیند.
واکنش به تغییر وزیر خارجه آمریکا
ظریف در بخش دیگری از این نشست به سوال مجری برنامه درباره گزارش‌ها درباره احتمال برکناری رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا از سمتش و تبعات آن برای اجرای برجام پاسخ داد.
وزیر خارجه ایران گفت: «ما عادت به دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر نداریم، بنابراین صبر می‌کنیم تا آمریکایی‌ها درباره وزیر خارجه کشورشان و اینکه چه کسی را می‌خواهند برای این سمت انتخاب کنند، تصمیم‌گیری کنند.»
او در ادامه گفت: «ما با سیاست‌هایی که در واشنگتن اتخاذ می‌شوند مشکل داریم و من معتقدم که آن سیاست‌ها، خواه درباره برجام باشد یا درباره منطقه، بسیار خطرناک و عجولانه هستند و ریشه در واقعیت ندارند.»
وی گفت: «معتقدم که بسیار ضروری است که در واشنگتن نوعی بازنگری، جهت‌گیری دوباره یا اصلاح شناختی درباره منطقه صورت پذیرد.»
ظریف گفت: «دیگران در منطقه تصمیمات نادرست اتخاذ کرده‌اند و ایران را بابت تبعات آن متهم می‌کنند. آنها از صدام حسین حمایت کردند. آنها برای 8 سال به صدام حسین همه چیز دادند. به رژیم او میلیاردها و میلیاردها دلار کمک زمینه‌های مالی و نظامی و غیره رساندند.»
وی گفت: «یک سال بعد صدام حسین، سلاحش را به سمت همان کسانی نشانه رفت که آن سلاح‌ها را به وی داده بودند. آن موقع ما چکار کردیم؟ ما در آن زمان به کویتی‌ها کمک کردیم و نگفتیم که [آنچه بر سرتان آمده] حقتان است.»
اسناد ابوت‌آباد بی‌معنی هستند
ظریف سپس به حمایت آمریکا از گروه طالبان اشاره کرد. وی همچنین اسناد ادعایی سازمان سیا موسوم به اسناد «ابوت‌آباد» که ایران را به ارتباط با القاعده متهم می‌کنند را به باد انتقاد گرفت و آن را «بی‌معنی» خواند.
وزیر خارجه آمریکا
وی گفت: «چه کسانی بود که طالبان را به عنوان دولت رسمی افغانستان به رسمیت شناخت؟ عربستان سعودی، امارات و پاکستان بودند؟»
وزیر خارجه ایران همچنین درباره برنامه موشکی ایران اظهارنظر کرد. وی گفت: «آیا ما تنها کسانی هستیم که موشک داریم؟ ما موشک‌هایی داریم که خودمان ساخته‌ایم، چون هیچ کس دیگر به ما موشک نمی‌دهد. عربستان سعودی موشک‌هایی دارد که از چین خریداری کرده و 2500 کیلومتر برد دارد، در حالی که موشک‌های ما 2000 کیلومتر برد دارند.»
ظریف با اشاره به هزینه هنگفت عربستان برای خریداری سلاح از آمریکا گفت: «برخی در منطقه تصور می‌کنند می‌توانند به جای تعامل با همسایگان جهت به دست آوردن امنیت از درون، از بیرون امنیت بخرند.»
ظریف در بخش دیگری از این جلسه درباره گفت که به نفع همه است که با همکاری یکدیگر، منطقه خاورمیانه را به مکانی امن برای زندگی تبدیل کنند.
وزیر خارجه ایران در بخش دیگری از اظهاراتش گفت که عربستان سعودی، تمامی گزینه‌های برای آتش‌بس و صلح در سوریه و یمن را رد کرده است.
روسیه درخواستی از ایران درباره جنوب سوریه نداشته است
ظریف در ادامه در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا ایران به نتایج توافق آتش‌بس آمریکا و روسیه برای خارج کردن نیروهای خود از جنوب غربی سوریه پایبند خواهد بود گفت: «ایالات متحده و روسیه نمی‌توانند برای ایران تصمیم بگیرند. ما به درخواست دولت سوریه در این کشور هستیم و طبق این درخواست عمل خواهیم کرد، اما روسیه از ما درخواستی برای انجام کاری مطرح نکرده است.»
ظریف گفت: «اینکه ما در آن منطقه حضور داریم یا خیر را نمی‌دانم، اما روسیه از ما درخواست انجام کاری درباره آن منطقه نداشته است.»
وزیر خارجه ایران در ادامه با اشاره به موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات آستانه و آتش‌بس حاصل‌شده از آن گفت: «چرا [فکر می‌کنیم] لازم است در تمامی راه‌حل‌ها درباره سوریه آمریکا حضور داشته باشد؟»
ایران را نمی‌توان از سوریه خارج کرد
ظریف در پاسخ به اینکه آیا ایران از حضور آمریکا در مذاکرات سوریه استقبال می‌کند: «ما هیچوقت حضور کسی در این فرایند را رد نکردیم، آنها تصمیم گرفتند خودشان را از آن جدا کنند. هدف دولت فعلی آمریکا این است که ایران را از سوریه خارج کند و همینجا است که آنها شکست می‌خورند، چون ما داخل منطقه هستیم. اگر کسی را بتوان از منطقه خارج کرد، کسانی هستند که بدون دعوت از بیرون منطقه وارد آن می‌شوند.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین به سوالی درباره اینکه محقق نشدن مزایای اقتصادی برجام چه تبعاتی برای مناسبات داخلی قدرت در ایران خواهد داشت و آیا به تقویت گروه‌های مخالف دولت روحانی منجر خواهد شد هم پاسخ داد.
وی گفت: «من فکر می‌کنم همین بحث‌ها در زمان انتخابات [ریاست‌جمهوری ایران] هم مطرح بودند. مشخص شد که این بحث‌ها، صحیح نبودند.»
ظریف در ادامه گفت: «به نظر من فشارهای آمریکا باعث همبستگی بیشتر داخل ایران شده است. مثلاً اگر بخواهم بر اساس شرایط خودم قضاوت کنم، امروز به من کمتر حمله می‌شود تا قبل از ورود ترامپ به قدرت و من بابت این از ایشان ممنونم.»
ورود شرکت‌های اروپایی به ایران
ظریف تصریح کرد که ترامپ درکی از ماهیت برجام ندارد و در تلاش است تا سرمایه‌گذاران خارجی را از ورود به ایران منصرف کند.
وی گفت: «علی‌رغم فشارهای [آمریکا]، شرکت‌های اروپایی بیشتر و بیشتری وارد ایران شده‌اند.»
