مهری که تضمین خوشبختی نیست/هزار توی مهریه‌های نجومی و کیش و مات بنیان خانواده

 

پروردگار حق تعالی در سوره نساء،آیه چهار می فرماید:

 

وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا

 

و مهر زنان را به عنوان هديه‏ اى از روى طيب خاطر به ايشان بدهيد و اگر به ميل خودشان چيزى از آن را به شما واگذاشتند آن را حلال و گوارا بخوريد.

 

منصور تفرشی،دانش آموخته رشته معارف اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ما، با اشاره به آیه فوق،اظهار داشت:به واقع مهریه به عنوان عاملی برای صداقت و یکرنگی هر چه بیشتر میان زوجین محسوب می شود و باید به میزانی مقرر شود که در مقام عمل مرد قادر به پرداخت دِین خویش باشد.

 

وی افزود:با این اوصاف،آنچه که در میان برخی از زوجین واقع می شود،دال بر رقابت های کاذب و غیر سازنده ای است که در قالب مهریه های سنگین آنچنانی،ظهور و بروز پیدا می کند و گویی از این مولفه عمدتا برای تحت فشار قرار دادن مرد و به تعبیری چماقی در زندگی مورد استفاده قرار می گیرد.

 

تفرشی گفت:به بیان دیگر،استفاده ابزاری از مهریه،شَان و منزلت آن را تضعیف و تحت الشعاع قرار داده که ایراد این پدیده را نه در نفس مهریه،بلکه باید در برداشت ها،تلقی ها و ذهنیت های ناصحیح و نادرست برخی از جوانان امروزی جستجو کرد.

 

کیومرث شرافتی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار ما در تشریح پدیده مهریه های نجومی اظهار داشت:متاسفانه دمیدن بر این آتش سوزان،نه تنها استحکام و انسجام بنیان خانواده را تقویت نخواهد کرد،بلکه ثمره ای جز از بین رفتن صداقت،یکرنگی،مهر،محبت و عاطفه در میان زوجین در پی نخواهد داشت و نکته تاسف آور در این واقعیت تلخ است که برخی از خانواده ها و اولیاء و والدین جوانان،بر آتش این فرهنگ و رویه غلط و نادرست می دمند.

 

وی افزود:با تاملی بر کیفیت ازدواج های سنتی گذشته به روشنی در می یابیم که در روزگاران نه چندان دور پیشین علیرغم سادگی و بی پیرایگی ازدواج ها،دوام و قوام آن به مراتب مستحکم تر از زندگی های مشترک دوران کنونی بود و این امر،موید این واقعیت است که مهریه های سنگین،هیچ ضمانتی برای جلوگیری از فروپاشی نظام خانواده به شمار نمی رود و بالعکس می تواند بصورت بالقوه به عاملی برای اضمحلال تدریجی روابط عاطفی و دوستانه میان زوجین تبدیل شود.

 

 

صدیقه نوبهار،روانشناس و کارشناس علوم رفتاری، طی گفت و گویی در تشریح و واکاوی شایع شدن برخی از پدیده ها و رفتارهای نوظهور،همچون مهریه های سنگین و نجومی عنوان کرد:متاسفانه با گذشت زمان و بررسی سیر تاریخی شکل گیری زندگی مشترک و پیوند زوجین در ادوار گذشته با آنچه که امروز شاهد آن هستیم به این واقعیت تلخ پی می بریم که گویی برخی خانواده ها ،علیرغم طی طریق و پشت سر گذاشتن فراز و نشیب های فرهنگی و اجتماعی،در برخی از امور نه تنها به پختگی هر چه بیشتر نائل نشده اند،بلکه راه و مسیری را برگزیده اندکه اغلب موید کوته بینی و ساده اندیشی هایی است که از اصل و اساس،ثمره ای جز تضعیف پایه های زندگی مشترک در پی نخواهد داشت.

 

وی افزود:اگرچه طرح این موضوع،تلخ،گزنده و ناخوشایند به نظر می رسد،اما نمی توان با نادیده گرفتن واقعیت های اجتماعی،بر چنین ناهنجاری هایی غلبه کرد.

 

نوبهار عنوان کرد:آنچه که بنیان زندگی زوجین جوان را در گذشته،دوم و قوام می بخشید،نه مهریه های سنگین، جشن و سرور تشریفاتی و هزینه کردهای آنچنانی،بلکه عزم جدی برای انعقاد متعهدانه یک قرار داد اخلاقی،شرعی، اجتماعی و عاطفیِ مسئولانه تحت عنوان پیوند و ازدواج بوده است.

 

وی افزود:تلخ وتاسف آور است که امروزه برخی از افراد،گروه ها و خانواده ها،تلاش می کنند ضعف های درونی و رفتاری خویش را با تعیین مهریه های سنگین پوشش دهند و به نوعی گمان می کند با افزوده شدن تعداد سکه ها، قادر خواهند بود نارسایی های رفتاری احتمالی خویش یا طرف مقابل را مرتفع سازند.

 

روانشناس و کارشناس علوم رفتاری گفت:به واقع،اگر به جای چُرتکه انداختن و ضرب و تقسیم های مرسوم فعلی برای تعیین میزان مهریه،به وجه اشتراکات،تفاهمات،همسانی ها و میزان مغایرات ها و تفاوت های روحی،روانی و رفتاری و فرهنگی توجه شود،گام های سازنده تری برای تضمین بقای زندگی مشترک زوجین برداشته خواهد شد.

 

نوبهار گفت:امید آن می رود،خانواده ها و زوجین اینچنینی،بیشتر از آنچه که در صدد برگزاری جشن ها و تشریفات آنچنانی باشند،به شناخت کافی از طرفین و حصول بررسی های روانشناختی به واسطه مراجعه به مراکز مشاوره بیندیشند که قطعا در سایه چنین رویه و تفکری،از بروز بسیاری شکاف ها،انشقاق ها و گسست های خانوادگی پیش گیری خواهد شد.

 

 

کاظم سروری،آسیب شناس و پژوهشگر حوزه اجتماعی طی گفت و گویی، عنوان کرد:بخش قابل توجهی از تعیین مهریه های سنگین برای زوجین،ناشی از چشم و هم چشمی های مخرب و رقابت های کاذب و ناسالمی می شود که در میان برخی از طبقات اجتماعی و خانواده ها شایع شده است.

 

وی افزود:متاسفانه برخی گمان می کنند،تعیین مهریه های اندک،به مثابه نادیه گرفتن شخصیت،منزلت و جایگاه فرزندانشان خواهد بود و هر آنچه بر میزان ارزش ریالی چنین مهریه هایی افزوده شود،جایگاه فرزندانشان ارتقا خواهد یافت،اما واقعیت این است که چنین طرز تفکری نه تنها یارای فرزندانشان در مواقع سخت و حساس زندگی نخواهد بود،بلکه بصورت بالقوه این تصمیمات وتوافقات،مستعد بروز و تشدید اختلافات میان زوجین خواهد شد.

 

سروری عنوان کرد:طبیعتا در شرایطی که جوانی قادر به پرداخت مهریه های سنگین نباشد،استمرار زندگی را صرفا بر حسب مصلحت اندیشی بر می گزیند و در چنین شرایطی،صداقت،مهر،عاطفه و به تعبیری عوامانه و عامیانه، روراستی برای او معنایی نخواهد داشت و چنین فردی صرفا به حفظ شرایط موجود برای شانه خالی کردن از پرداخت مهریه های نجومی می اندیشد.

 

پژوهشگر و آسیب شناس مسائل اجتماعی گفت:خوشبختانه در طول سال های اخیر با بزابینی در برخی از قوانین مرتبط با مهریه،اصلاحاتی در قالب اقتضائات و شرایط فعلی حاکم بر جامعه لحاظ شد،اما همچنان در مواردی شاهد هستیم مشکل برخی زوجین و یا خانواده های آن ها در حصول ازدواج،به میزان مهریه گره خورده است.   

 

وی در خاتمه یادآور شد:بدون تردید،این کیفیت از زندگی نه تنها سازنده و متعالی نخواهد بود،بلکه به بستری برای دروغ،مسئولیت گریزی و بعضا خیانت و تنوع طلبی تبدیل می شود که به مثابه سمی مهلک برای زندگی،تدریجا به اضمحلال پایه های آن منتهی می شود