8 ماه پس از برجام، ترانزیت کالا از ایران به شدت سقوط کرده است

به گزارش بلاغ، ایران در طول ماه‌های گذشته در قالب توافق‌ها و قراردادهایی جداگانه از یکسو بستر لازم برای حمل و نقل کالا میان کشورهای مختلف را افزایش داده و از سوی دیگر نقش خود برای جابه‌جایی محموله‌های تجاری را تثبیت کرده است.

با وجود آنکه به نظر می‌رسد چنین رویکردی در کنار تاثیر بلندمدت خود نقشی کوتاه‌مدت نیز در شاخص‌های ترانزیتی ایفا کند، اما آمارهایی که از سوی وزارت راه و شهرسازی منتشر شده، نشان از آن دارد که در شش  ماه نخست سال 1395 آمار ترانزیت به شکل قابل توجهی سقوط کرده است. سقوطی که تنها مربوط به یک بخش نیست و در هر سه حوزه دریایی، ریلی و جاده‌ای قابل مشاهده است.

در شش ماهه نخست امسال حدود 24 میلیون تن کالا از طریق جاده‌های ایران جابه‌جا شده است که این رقم در قیاس با 6 ماهه نخست سال گذشته کاهشی حدود 33 درصدی داشته است. در عرصه ریلی نیز حدود یک میلیون تن کالا جابه‌جا شده که این رقم نیز در قیاس با مدت مشابه سال گذشته کاهشی 33 درصدی را نشان می‌دهد.
در عرصه دریایی نیز طبق آمارها 3/2 میلیون تن کالا ترانزیت شده است که در قیاس با مدت مشابه سال‌ قبل کاهشی 40 درصدی را نشان می‌دهد.

وزارت راه و شهرسازی کاهش ترانزیت نفت با مبدا عراق را اصلی‌ترین عامل در کاهش ترانزیت جاده‌ای و دریایی و کاهش تقاضا برای ترانزیت گوگرد از سوی قزاقستان و ترکمنستان را اصلی‌ترین عامل در کاهش ترانزیت ریلی عنوان کرده است.

با وجود آنکه هیچ یک از این عوامل ریشه‌ای داخلی ندارند و ایران توانسته شرایط خود را مانند گذشته حفظ کند و حتی با سیاست‌های جدید صاحبان بار را نسبت به عبور کالایشان از خاک کشور ترغیب کنند، اما کاهش آمار ترانزیت یک زنگ خطر بزرگ را به صدا درمی‌آورد، زیرا ایران برای ایام پس از تحریم حساب ویژه‌ای روی این بخش باز کرده و البته مزیت نسبی کشور نیز این موضوع را تثبیت می‌کند. اما اگر بنا باشد تنها تغییر سیاست و یا تغییرات اساسی در چند کشور همسایه اوضاع را به طور کلی در ترانزیت متحول کند، قطعا نیاز به تغییر رویه و یا ایجاد سیاست‌های جدید خواهد بود. موضوعی که به نظر می‌رسد در جریان جلسات گذشته در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است.