اندر مصائب زندگی‌های قسطی

گرایش به خرید قسطی از زمانی رواج یافت که از یک سو مشکلات اقتصادی کمر خانواده ها را خم کرد و از سوی دیگر تجمل گرایی و مصرف گرایی به صورت یک ارزش بدون جایگزین در جامعه تبدیل شد.

مصرفی شدن، خیلی سریع اتفاق می افتد و به ویژه در فرهنگ ایرانی با آموزه های تربیتی خاص باید بسیار مراقب بود تا مصرف گرایی منجر به فراموشی ریشه های سنتی ساده زیستی و قناعت شود. 

در جامعه مصرفی، لباس های ساده و معمولی به مارک های خارجی مزین می شوند، اتومبیل های گران قیمت در خیابان های شهر تردد می کنند و تمکن مالی و قدرت خرید به عاملی برای ارتقا در مراتب اجتماعی تبدیل می شود اما در این میان بسیاری از مردم که توانایی همراه شدن با موج جدید را ندارند گاه احساس سرخوردگی می کنند غلبه فرهنگ مادی آنقدر عمیق است که به مهمترین عنصر در وجه متمایز آنها تبدیل شود.

خانواده های کم درآمد ناگریز برای دستیابی به کالاهایی که در یک فرهنگ مصرف به صورت نیازهای کاذب اما ضروری درآمده تن به خرید قسطی می دهند و از این رو است که شاهد رشد فزاینده خرید و فروش اقساطی هستیم.

چشم و هم چشمی خانواده ها در ماراتن خرید به ویژه در میان زوج های جوان هم بر این گرایش تاثیر گذاشته است. 

از سوی دیگر شرکت های تولیدی داخلی و بین المللی هم از این روش خرید و فروش به منافع زیادی می رسند و در پاره ای موارد اجناس خود را بدون پیش پرداخت یا با پیش پرداخت اندک در اختیار مشتریان قرار می دهند حالا دیگر کمتر خانواده ای را می توان یافت که زیر بار قسط وسایل لوکس آشپزخانه یا اتومبیل گران قیمت نباشد. 

شهریه دانشگاه هم امروزه به صورت قسطی درآمده و جوانانی که هیچ منبع درآمدی ندارند برای تامین هزینه های شهریه به زندگی قسطی عادت کرده اند. 

از مهریه های قسطی که بگذریم ازدواج های قسطی بلایی است که جوانان را از ابتدای زندگی پایبند پرداخت اقساط وام ازدواج و سایر وام ها برای تامین هزینه های جهیزیه و عروسی کرده است اگر به اطراف خودمان خوب نگاه کنیم در منزل ما بسیاری از کالاها قسطی است.

در نگاه اول شاید اینطور به نظر برسد که خرید قسطی یک مزیت است و راه را برای دارا شدن خانواده ها باز می کند اما با نگاهی عمیق تر در می یابیم که زندگی قسطی لطمات جبران ناپذیری به بنیان خانواده ها می زند.

وابسته شدن خانواده ها به زندگی قسطی موجب مخدوش شدن برنامه های بلند مدت خانواده می شود و کنترل آنها را بر سرنوشت اقتصادی شان با اشکالاتی مواجه می کند هرچند که فی نفسه خرید قسطی امری ناطلوب نیست. 

آنچه که  باید مورد توجه قرار داد خرید قسطی با چشمان باز و با برنامه ریزی است، امری که به دلیل تبلیغات شرکت ها برای مصرف بیشتر و فراهم نمودن شرایط توسط فروشندگان، کمتر مورد توجه قرار می گیرد.

زندگی های قسطی و چکی در حالی افزایش می یابد و خانواده ها را در گرداب خود فرو می برد که کارشناسان مشاوره و روانشناسان معتقدند استرس های ناشی از پر کردن حساب بانکی، پاس کردن چک یا باز پرداخت اقساط وام برای اجناس خریداری شده به قدری بر افراد و اعضای خانواده فشار روانی وارد می کند که توانایی تصمیم گیری های حساس و سرنوشت ساز در زندگی فردی و خانوادگی را از آنها سلب می کند.

زندگی قسطی می تواند نقطه شروع و سرمایه گذاری برای خانواده های کم درآمد باشد اما در حال حاضر منشا استرس و نگرانی شده است و چشم و هم چشمی و مصرف گرایی را دامن زده است.

امروزه خرید قسطی نه فقط به کالاهای اساسی بلکه همه کالاها و اجناس را دربر می گیرد و چه بسا بسیاری از این کالاها هرگز ضروری نبوده و خرید آنها تنها منجر به مصرف گرایی می شود.