تاثیر فلسفه کابالا بر روی طراحان معنویت برای کودکان

 این نشست تخصصی در روز شنبه یکم خرداد با حضور جمعی از معلمان‏،‌ مربیان، دست اندرکاران آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان و نیز فعالان «فلسفه و کودک» برگزار گردید.

 در این نشست که در سالن آموزش همایش ملاصدرا از ساعت ۱۱ تا ۱۲:۴۵ دقیقه برگزار شد، خانم دکتر زینب برخورداری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، به معرفی و نقد معنویت برای کودکان (سبک برگ) پرداخت و درباره شیوه های بومی سازی این طرح در چارچوب نظام آموزش و پرورش ایرانی ـ اسلامی سخن گفت که چکیده ای از آن از نظر شما می گذرد.

  معنویت برای کودکان یا روحانیت برای کودکان یکی از کارهای حایز اهمیتی  است که امروز در ذیل برنامه فلسفه و کودک به آن توجه ویژه ای شده است. معنویت برای کودکان دو هدف عمده دارد: ۱. برد در بازی زندگی و ۲. کندوکاو در سفر زندگی.

 در این برنامه آموزشی تلاش می شود کودکان را تشویق کنند به خودآگاهی برسند، بر روی هدف زندگی تامل کنند، تصمیم های خردمندانه بگیرند، انعطاف پذیری داشته باشند و تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند، عزت نفس داشته باشند و در جهان پیرامون خود تغییر ایجاد کنند.

 در طول این برنامه آموزشی و معنوی، کودکان پایه صلاحیت‌های یادگیری معنوی ـ اجتماعی و هیجانی خود را تقویت می کنند و یادگیری اجتماعی و هیجانی خود را به سطح عمیق‌تری می‌رسانند. با پرورش هوش معنوی در کنار صلاحیت‌های یادگیری اجتماعی و هیجانی، کودکان به تعادل بیشتری رسیده‌اند و افراد و شهروندان شادتر و مسئول‌تر جهان هستند و ایمان و اعتقادات معنوی خود را ارتقاء می دهند.

 بر طبق برنامه آموزشی «معنویت برای کودکان» در زندگی دقیقاً همچون بازی، قانون‌ها، اهداف، بازیکن‌ها و چالش‌ها وجود دارد. در این سطح از برنامه درسی، کودکان رهنمون‌های اساسی را برای پیروزی در بازی زندگی کشف می‌کنند زندگی مانند یک بازی، هدف، قوانین و چالش‌ها و فرصت‌هایی دارد. هدف اصلی در بازی زندگی،‌ کسب رضایت معنوی است. قوانینی که در بازی زندگی وجود دارد: قوانین معنوی جهانی در دنیاست.

دو بازیگر در بازی زندگی وجود دارند: صدای حقیقت ما و صدای مخالف(رقیب). در بازی زندگی، چالش‌هایی وجود دارند. اینها فرصت‌هایی هستند برای کمک به ما که بهترینی شویم که می‌توانیم. ما همه یک پرتو نور دردرون خود داریم (منبع همه انرژی‌های مثبت، نیرو، وضوح و اطمینان) این منبع همیشه در دسترس ماست. ما می‌توانیم انتخاب کنیم که به صدای درست(حقیقت) خودمان در هر زمانی گوش بدهیم. تلاش بیشتر، ما را به دستاوردهای بزرگتر راهنمایی می‌کند. شراکت قدرت دارد و برای ما این فضا را ایجاد می‌کند که بیشتر بدست بیاوریم. ما بهم پیوسته ایم ، انتخاب‌های ما بر همه تأثیر می‌گذارد نه فقط بر ما. تغییر اساسی از من آغاز می شود. تغییر از من شروع می‌شود.

 در این برنامه آموزشی‏ درس‌های بصری (ویدیویی) مهره اصلی برنامه هستند، فیلم‌ها نقش معلم را دارند که به والدین یا معلم کلاس اجازه می‌دهد که به یک کمک کننده (تسهیلگر) تبدیل شوند، کودکان را در فعالیت‌هایشان راهنمایی کنند و آنها را به خود‌اندیشی و تأمّل عمیق تشویق کنند. در خلال سؤالها معلم به کودکان اجازه می‌دهد که به نتیجه‌گیری خودشان برسند و از آن مفاهیم در زندگیشان استفاده کنند.

هر درس ویدیویی به وسیله فعالیت‌های سرگرم‌کننده گوناگونی پشتیبانی می‌شود، از قبیل پروژه‌های هنری روزنامه‌ای، کارتون‌های خنده‌دار، بازی‌ها و ادبیات پیشنهادی که همه اینها آنچه کودک فراگرفته را تقویت می‌کند و سبب می‌شود که گذر از دانش ـ تغییر در روش ـ  اتفاق بیفتد. برنامه‌ها برای استفاده افراد در خانه رایگان هستند برای آموزش گروهی یا کلاسی هم همچنین، به استثنای کتاب‌های کار دانش‌آموزان و معلمان و مواد (کمک‌آموزشی) انتخابی دیگر.

  در  ادامه دکتر برخورداری که علاوه بر کار در حوزه «فلسفه و کودک»، و «معنویت و کودک» دستی نیز در داستان نویسی دارد که در واقع زبان کودکی و به عبارت دقیقتر، زبان رابطه برقرار کردن با کودکی است، نقدهایی را طی چند نوع رابطه مطرح کردند که  چکیده ای از آن در پی می آید: در این برنامه آموزشی‏، ارتباط با خود تا حد زیادی تقویت می شود. ارتباط با دیگر انسانها تا حدی مورد توجه است. ارتباط با خالق ابهام دارد که در برداشت بومی آن بایستی توجه ویژه ای به آن مبذول شود، چرا که این مسئله نسبت تنگاتنگی با معنا و هدف زندگی دارد. ارتباط با طبیعت نیز کمتر در این برنامه دیده می شود و ابهام دارد.

وی همچنین اذعان داشت طراحان برنامه فوق تحت تاثیر فلسفه کابالا هستند و مشخص نمی کنند که نهایت و غایت معنویت موجود در جهان به کجا می رسد. در واقع منشأ و غایت معنویت را بیان نمی کنند و این از نقاط ضعف این برنامه است.

در پایان، دکتر برخورداری همچنین اظهار داشت که در این روز خاص و در این همایش فلسفی صدرایی اعلام می کنم که چند سال دیگر شاهد ورود این کالای غربی در مهد کودک های ایران خواهیم بود، همانند ورود برنامه «فلسفه برای کودکان»، درصورتی که مورد بررسی و آسیب شناسی قرار نگیرد و کاملاً بومی نشود می‌تواند خسارات فرهنگی بسیاری به نسل آینده وارد کند.

 وی از پژوهشگران و متفکران علاقه مند به این مبحث دعوت کرد که بررسی ها و کندوکاوهای بیشتری را در این زمینه به انجام برسانند.

قابل ذکر است که این سخنرانی با حضور جمع کثیری از معلمان و متصدیان و دست اندر کاران حوزه «فلسفه و کودک» و با استقبال گسترده و عنایت خاص حاضران و شرکت کنندگان در این نشست تخصصی رو به رو شد، که جای تقدیر و تمجید دارد.