مقبره ای با پلان مربع و گنبدی هشت ضلعی بنا شده و صندوق چوبی کتیبه دار آن با تزئینات ظریف، اهمیت خاصی از لحاظ تاریخی و هنری دارد.
تاریخ انتشارپنجشنبه ۲۶ فروردين ۱۳۹۵ - ۰۱:۳۳
کد مطلب : ۱۸۳۷۵۱
۰
به گزارش بلاغ، طبرستان در قرن نهم هجری قمری شاهد حوادث خاص سیاسی اجتماعی چون شکل‌گیری حکومت مرعشیان و یورش چندباره امیر تیمور گورکانی بود.
همان‌طور که تحولات سیاسی و مسائل اجتماعی در جامعه تأثیر می‌گذارد، در ساخت بناها نیز این اتفاق و تحول روی می‌دهد. در دوره اسلامی به علت قداستی که مقابر پس از مساجد داشت، ساخت آن‌ها رواج یافت. یکی از این مقابر برجی شکل در شهرستان قائم‌شهر با نام زرین‌نوا، مربوط به همین دوره است.
این مقبره با پلان مربع و گنبدی هشت ضلعی بنا شده و صندوق چوبی کتیبه‌دار آن با تزیینات ظریف، اهمیت خاصی از لحاظ تاریخی و هنری دارد.
مهدی خلیلی کارشناس باستان‌شناسی، در خصوص این مقبره با اشاره به اینکه برج مقبره‌ی زرین‌نوا با گویش محلی سِیزَ نِوا، در روستای چمازکتی میان قبرستان قدیمی و فعلی محل لابلای درختان کهنسال قرار دارد، اظهار کرد: دور تا دور این مجموعه را زمین‌های کشاورزی فرا گرفته است. این بنا دارای پلان چهار ضلعی است و هر ضلع خارجی آن مترمربع و ضلع درونی آن 340 سانتیمتر و ضخامت دیوارهای آن 80 سانتیمتر است.
وی افزود: در نمای بیرونی بنا، بدنه چهار گوش، قسمت انتقالی هشت‌ضلعی و گنبد هرمی شکل هشت وجهی قابل تشخیص است.
این کارشناس با بیان اینکه گنبد به علت شرایط جغرافیایی از نوع رک، هم‌چنین از نوع دو پوش است و دور تا دور بنا در انتهای بدنه در زیر قسمت انتقالی مقرنس‌های زیبایی مزین شد، ادامه داد: زیر مقرنس‌ها فضای خالی برای گذاشتن کاشی وجود دارد که بعد از مرمت بنا در سال 1381 کاشی‌های فیروزه‌ایی در اینجا قرار داده شد.
وی گفت: در زیر لبه‌ی گنبد غیر از قرنیزهای دو کنج، هر ضلع دارای یازده قرنیز سینه کفتری است و در بالا میان هر دو قرنیز، کاشی نیم‌بیضی آبی‌رنگ است.
این باستان‌شناس اضافه کرد: زیر قرنیزها در دو ردیف افقی جدا از هم کاشی‌کاری و سقف داخلی بنا نیم‌کره و گچ‌کاری است.
خلیلی با بیان اینکه مصالح اصلی بنا آجر و گچ است، گفت: آجر به عنوان مصالح اصلی معماری و نقش تزیینی در نمای خارجی وجود دارد.
وی بیان کرد: در 4 جهت شمالی، شرقی، جنوبی و غربی در بدنه انتقالی قاب مربع با ابعاد 90 سانتیمتر برای قرار دادن کاشی ساخته شده است.
این کارشناس تصریح کرد: در ضلع جنوبی بنا یک پنجره تعبیه شد و پیش از مرمت، در جلوی درب ورودی بنا که رو به شرق است، فضایی مربع‌شکل قرار داشته که امروزه فقط شالوده‌ی آن قابل رؤیت است.
خلیلی اثر مذکور را به لحاظ قدمت، موقعیت معماری و تزیینات اثری منحصر به فرد و در منطقه نیز کم‌نظیر دانست و گفت: تا سال‌ها پیش صندوقی با تزیینات قاب و گره پرکار و ظریف و خوش‌نقش در داخل مرقد قرار داشته که متاسفانه به سرقت رفت و بعدها توسط یگان حفاظت میراث فراهنگی کشف و سپس به گنجینه آثار تاریخی ساری انتقال داده شد.
وی اضافه کرد: درازای این صندوق 276 و پهنای آن 144 و بلندی آن 96 سانتیمتر است و بدنۀ جنوبی صندوق به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شود.
بر اساس زیارت‌نامه‌ای که امروزه نوشته شده و داخل بنا قرار دارد، به نام آقاسیدمحمد ابن سید علی‌زری‌نوایی است، برج مقبره زرین‌نوا بر اساس فرم بنا قابل مقایسه با مقابر ناصرالحق، بقعه شمس آل‌رسول و امام‌زاده ابراهیم در آمل و امام‌زاده صالح مرزود و سید زین‌العابدین در ساری و بقعه طاهر و مطهر در روستای هزارخال بخش کجور است.
همان‌طور که تحولات سیاسی و مسائل اجتماعی در جامعه تأثیر می‌گذارد، در ساخت بناها نیز این اتفاق و تحول روی می‌دهد. در دوره اسلامی به علت قداستی که مقابر پس از مساجد داشت، ساخت آن‌ها رواج یافت. یکی از این مقابر برجی شکل در شهرستان قائم‌شهر با نام زرین‌نوا، مربوط به همین دوره است.
این مقبره با پلان مربع و گنبدی هشت ضلعی بنا شده و صندوق چوبی کتیبه‌دار آن با تزیینات ظریف، اهمیت خاصی از لحاظ تاریخی و هنری دارد.
مهدی خلیلی کارشناس باستان‌شناسی، در خصوص این مقبره با اشاره به اینکه برج مقبره‌ی زرین‌نوا با گویش محلی سِیزَ نِوا، در روستای چمازکتی میان قبرستان قدیمی و فعلی محل لابلای درختان کهنسال قرار دارد، اظهار کرد: دور تا دور این مجموعه را زمین‌های کشاورزی فرا گرفته است. این بنا دارای پلان چهار ضلعی است و هر ضلع خارجی آن مترمربع و ضلع درونی آن 340 سانتیمتر و ضخامت دیوارهای آن 80 سانتیمتر است.
وی افزود: در نمای بیرونی بنا، بدنه چهار گوش، قسمت انتقالی هشت‌ضلعی و گنبد هرمی شکل هشت وجهی قابل تشخیص است.
این کارشناس با بیان اینکه گنبد به علت شرایط جغرافیایی از نوع رک، هم‌چنین از نوع دو پوش است و دور تا دور بنا در انتهای بدنه در زیر قسمت انتقالی مقرنس‌های زیبایی مزین شد، ادامه داد: زیر مقرنس‌ها فضای خالی برای گذاشتن کاشی وجود دارد که بعد از مرمت بنا در سال 1381 کاشی‌های فیروزه‌ایی در اینجا قرار داده شد.
وی گفت: در زیر لبه‌ی گنبد غیر از قرنیزهای دو کنج، هر ضلع دارای یازده قرنیز سینه کفتری است و در بالا میان هر دو قرنیز، کاشی نیم‌بیضی آبی‌رنگ است.
این باستان‌شناس اضافه کرد: زیر قرنیزها در دو ردیف افقی جدا از هم کاشی‌کاری و سقف داخلی بنا نیم‌کره و گچ‌کاری است.
خلیلی با بیان اینکه مصالح اصلی بنا آجر و گچ است، گفت: آجر به عنوان مصالح اصلی معماری و نقش تزیینی در نمای خارجی وجود دارد.
وی بیان کرد: در 4 جهت شمالی، شرقی، جنوبی و غربی در بدنه انتقالی قاب مربع با ابعاد 90 سانتیمتر برای قرار دادن کاشی ساخته شده است.
این کارشناس تصریح کرد: در ضلع جنوبی بنا یک پنجره تعبیه شد و پیش از مرمت، در جلوی درب ورودی بنا که رو به شرق است، فضایی مربع‌شکل قرار داشته که امروزه فقط شالوده‌ی آن قابل رؤیت است.
خلیلی اثر مذکور را به لحاظ قدمت، موقعیت معماری و تزیینات اثری منحصر به فرد و در منطقه نیز کم‌نظیر دانست و گفت: تا سال‌ها پیش صندوقی با تزیینات قاب و گره پرکار و ظریف و خوش‌نقش در داخل مرقد قرار داشته که متاسفانه به سرقت رفت و بعدها توسط یگان حفاظت میراث فراهنگی کشف و سپس به گنجینه آثار تاریخی ساری انتقال داده شد.
وی اضافه کرد: درازای این صندوق 276 و پهنای آن 144 و بلندی آن 96 سانتیمتر است و بدنۀ جنوبی صندوق به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شود.
بر اساس زیارت‌نامه‌ای که امروزه نوشته شده و داخل بنا قرار دارد، به نام آقاسیدمحمد ابن سید علی‌زری‌نوایی است، برج مقبره زرین‌نوا بر اساس فرم بنا قابل مقایسه با مقابر ناصرالحق، بقعه شمس آل‌رسول و امام‌زاده ابراهیم در آمل و امام‌زاده صالح مرزود و سید زین‌العابدین در ساری و بقعه طاهر و مطهر در روستای هزارخال بخش کجور است.
منبع : قائم آنلاین
پربيننده ترين
پنجشنبه ۲۰ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۱۵
چهارشنبه ۱۹ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۰
سه شنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۰:۰۸
سه شنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۶:۳۱
دوشنبه ۱۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۷:۱۴
پنجشنبه ۲۰ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۳
چهارشنبه ۱۹ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۵
سه شنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۷