چاقی در کودکان ونوجوانان باعث بروز دیابت و فشار خون است که زمینه را برای وقوع بیمارهای قلبی عروقی، سکته و مرگ زودرس مهیا می کند.
۰
عوارض چاقی در کودکان
چاقی در کودکان ونوجوانان احتمال بروز دیابت و فشار خون در سنین نوجوانی و بین 30-20 سالگی را افزایش می دهد و زمینه را برای وقوع بیمارهای قلبی- عروقی، سکته و مرگ زودرس مهیا می کند. در کودکان چاق بلوغ زودتر اتفاق می افتد و در دختران اختلالات عادت ماهیانه و بروز بیماری تخمدان و پلی کیستیک شایعتر است که ممکن است بعدها سبب ناباروری شود. در جوانان و سنین بالاتر ، چاقی سبب کبد چرب، ، بیماریهای عضلانی استخوانی اختلالات خواب، اختلالات تنفسی، آپنه، آسم، ریفلاکس مری به معده، عوارض ارتوپدیک، پوکی استخوان و در بزرگسالی سرطان روده و پروستات و عوارض قلبی-عروقی و برخی حالات روانی می شود.
با وجودیکه عوارض جسمی در افراد چاق بیشتر مشاهده می‌شود اما نمی توان عوارض روانی را نادیده گرفت. افزایش وزن کودکی آثارروانی نامطلوب و زودهنگامی بر سلامت دارد و در طولانی‌مدت باعث بیماری‌هایی در کودکان و بزرگسالان می‌شود. اختلالات روانی مانند تنبلی، افسردگی، مشکلات اجتماعی در کودکان، طردشدن از سوی دیگران به ویژه همسالان، کاهش اعتماد‌به‌نفس و احساس ناامنی، مورد تمسخر و آزار قرارگرفتن از جمله مسایلی است که در کودکان چاق دیده می‌شود. حتی خود خانواده نیز که در ابتدا با کلماتی مانند تپل بامزه و... از چاقی کودک نوپای خود یاد و او را به پرخوری تشویق می‌کردند، کودک را تنبل و چاق می‌خوانند و باعث آزار روانی او می‌شوند.
دلایل چاقی کودکان
اکثر پزشکان با تخصص های مختلف کم تحرکی و مصرف مواد غذایی پرکالری را علل اصلی افزایش وزن و چاقی درکودکان می دانند و معتقدند تنها در برخی موارد مشکلات غدد درون ریز و متابولیسم، سندرم های ژنتیکی و داروها می تواند سبب اضافه وزن بیش از حد شود.
-تغذیه نامناسب
شهرنشینی و صنعتی‌شدن باعث ایجاد تغییرات زیادی در الگوی غذایی انسان‌ها شده است اما گاهی ما با رفتارهای نادرست مان باعث می‌شویم الگوی غذایی خود یا فرزندانمان غلط باشد ، امروزه افراد غذاهای سالم و مغذی مثل میوه، سبزی و غلات کامل ( سبوس دار ) را کمتر و خوراکی های فرآوری شده و نوشابه را بیشتر مصرف می کنند. این غذاها دارای چربی و کالری بالایی هستند، ولی سایر موادمغذی در آنها کم است.
همچنین گرایش بیش از حد به فست فودها و استفاده از غذاهای آماده و یا نیمه آماده که بسیاری از آنها به روش سالم تهیه نمی شوند باعث شده که کودکان چاقی شوند و متاسفانه این روزها تعدادشان هم کم نیست.
تغذیه خوب و مناسب اهمیت زیادی در تندرستی انسان و پیشرفت او در کارهای اجتماعی دارد. امروزه تغذیه مناسب یکی از گزینه‌های رفاه اجتماعی محسوب می‌شود. تغذیه نامناسب، باعث افسردگی، کاهش توان جسمی، روحی و آسیب‌پذیری در مقابل بیماریهای عفونی واگیردار می‌شود. آموزش تغذیه به کودکان در زمان رشد و به نوجوانان در زمان تحصیل، در تغذیه و سلامت خانواده در جامعه تاثیر خواهد داشت. چاقی یا اضافه‌وزن در اثر تغذیه نادرست، به یک مشکل جدی در دنیا تبدیل شده است و در ایران هم در حال افزایش و یکی از عوامل اصلی موثر بر افزایش مرگ‌ومیر معرفی شده است.
- کم تحرکی:
در 30 سال اخیر درصد اضافه وزن و چاقی در میان کودکان و نوجوانان بیشتر از 2 برابر افزایش یافته است. اگرچه عوامل بسیاری در این جریان نقش دارند اما یکی از دلایل اصلی بروز چاقی در کودکان کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی است.
البته دلایل بسیاری موجود است که کودکان را به سوی بی تحرکی سوق می دهند.تماشای تلویزیون و استفاده از انواع بازی های رایانه ای نیز از این قبیل دلایل است.بر طبق گزارشات منتشر شده افراد 8 تا 18 سال حدود 4 ساعت و نیم در روز تلویزیون تماشا می کنند و کودکان زیر 8 سال در حدود 7 ساعت از تلویزیون وبازی های کامپیوتری استفاده می کنند.
یکی از بهترین روش‌ها برای آنکه کودکان فعال‌تر شوند، محدود کردن زمانی است که بچه‌ها بی‌تحرک هستند.
-رابطه کمبود ویتامین( د ) و چاقی شکمی
براساس مطالعات محققان دانشگاه میشیگان، تحقیقات قبلی حاکی بر این امر بوده است که چاقی مفرط در کودکان در اثر نداشتن تغذیه مناسب و کم بودن فعالیت های فیزیکی است.اما به تازگی این محققان با انجام مطالعات دقیق تری به این نتیجه دست یافتند که کمبود ویتامین D نیز از دلایل مهم چاقی در کودکان است.این محققان با مطالعه بر روی 479 کودک بین 5 تا 19 سال در بوگوتای کلمبیا تحقیقات خود را انجام دادند. چاق شدن و تجمع چربی در ناحیه شکم کودکان در اثر کمبود ویتامین D گزارش شده است. براساس گزارش لاستمپا، علاوه بر نور آفتاب که ساده ترین راه برای کسب این ویتامین است منابع غذایی از جمله ماهی های چرب مثل قزل آلا و شاه ماهی و شیر غنی از ویتامین گروه D هستند.
البته با توجه به اینکه مطلب فوق نتیجه یک تحقیق است،نمی توان گفت که کمبود ویتامین د از دلایل اصلی چاقی کودکان است،هرچند که مصرف ماهی ها و در معرض نور خورشید گرفتن برای سلامتی همه افراد لازم است.
راه های پیشگیری از چاقی کودکان
پزشکان درباره خطرهای چاقی کودکان هشدار می دهند و می گویند احتمال اینکه این قبیل کودکان در بزرگسالی مجبور شوند با عوارض ریز و درشت چاقی دست و پنجه نرم کنند، بیشتر از دیگران است.با این حال، واقعیت این است که آمار چاقی کودکان در ایران و جهان رو به افزایش است و والدینی که می خواهند فرزندانی سالم داشته باشند، باید به فکر راهکارهایی باشند که می تواند سلامت کودکان را حفظ کند. کودکی سن یادگیری است و اکثر عادت‌های افراد در این سن ایجاد می‌شوند، شیوه تغذیه مناسب هم یکی از این عادت‌هاست. بیشتر اوقات بچه‌ها از پدر و مادر و یا دوستان و اطرافیان الگوبرداری می‌کنند و گاهی رفتارهای نادرست تغذیه و سبک زندگی به آنها منتقل شده و کم‌کم به اضافه‌وزنشان منجر می‌شود.
آنچه اهمیت دارد این است که بدانیم این عادت‌ها با کودکانمان می‌مانند، تبدیل به شیوه زندگی آنها شده و با افزایش سن میزان اضافه‌وزن آنها هم بیشتر می‌شود. اگر نتوانیم از همین حالا و در همین سن پیشگیری کنیم با گذشت زمان تغییر عادت‌ها به مرور سخت‌تر می‌شودچاقی، مادر بیماری هاست و عادت های غذایی هر روز ما، زمینه بروز آن را فراهم می کند. از این رو، برای پیشگیری از بروز بیماری هایی که در صورت چاق بودن احتمال ابتلا به آنها افزایش پیدا می کند، باید خودمان و کودکانمان را اصلاح کنیم.
ما نمی‌توانیم شرایط جامعه بیرونی را تغییر دهیم، با فست‌فودها، هله‌هوله‌ها، کامپیوتر و تلویزیون بجنگیم و آنها را از دور و بر فرزندمان دور کنیم. تنها کاری که از دست ما برمی‌آید این است که از ابتدا روش‌های صحیح زندگی سالم از قبیل ورزش و افزایش فعالیت بدنی و همچنین تغذیه مناسب و سالم را به او یاد بدهیم تا برایش به عادت تبدیل شود. مطمئن باشید عادت‌هایی که تدریجی برایش جا افتاده و در مدت طولانی انجامشان داده همیشه با او خواهند بود و زمانی که از خانه خارج می‌شود هم همراه او می‌روند.
-افزایش فعالیت بدنی
فعالیت بدنی و فعالیت بدنی در تمامی افراد علاوه بر بالابردن میزان سلامتی و نشاط در پیشگیری از چاقی در کوکان نیز بسیار موثراست .والدین باید سعی کنند که برای افزایش فعالیت بدنی کودکان موارد پیشنهادی را رعایت کنند.
توصیه هایی برای افزایش فعالیت بدنی در کودکان:
1- افزایش فعالیت بدنی روزانه کودک و همراهی والدین با آنها
2- انجام فعالیت بدنی روزانه مثل پیاده روی ، دوچرخه سواری، به مدت 30 دقیقه.
3- تشویق کودک به استفاده از پله به جای آسانسور.
4- تشویق کودک به انجام ورزش هایی مانند دوچرخه سواری، دویدن و شنا.
5- استفاده از مشارکت کودک در انجام کارهای روزمره منزل مانند نظافت خانه.
6- تشویق کودک به بازی با سایر کودکان.
7- محدود کردن سرگرمی های غیر فعال مانند تماشای تلویزیون یا بازی های کامپیوتری به کمتر از 2 ساعت در روز
-عادات غذایی سالم جایگزین رژیم های لاغری
کودکان و نوجوانان به خاطر شرایط سنی ویژه‌ای که دارند و با توجه به نیازهای بدنی‌شان قادر به پیروی از رژیم‌های غذایی محدود کننده و محروم کننده نیستند و تجربه ثابت کرده که رژیم علاوه بر عوارضی که می‌تواند برای کودک شما از لحاظ نقص رشد و کمبود مواد مغذی داشته باشد، بیشتر باعث ایجاد حالت دافعه و دلزدگی ازرسیدن به تناسب اندام می‌گردد و هر گونه سخت‌گیری بیش از حد تنها نتیجه عکس خواهد‌داشت. این که بچه ها خوب بخورند و به موقع بخورند بسیارخوب است. ولی نباید فراموش کنید که همواره فرزندتان را به غذاخوردن صحیح و خوب تشویق کنید و این به معنای تشویق کودک به پُرخوری نیست.
این نکته نیز مهم است که به عنوان پدر و مادر باید مراقب خودتان نیز باشید و به طور معقولی غذا بخورید چرا که بچه ها در خوردن نیز مانند بقیه ی کارها از بزرگترهای خود الگو برداری می کنند. مطالعات نشان داده است که اضافه وزن در کودکانی که پدر و مادر چاقی دارند، شیوع بیشتری دارد.
باتوجه به عوارض چاقی در دوران کودکی ، دلایل بروز چاقی و راه های پیشگیری آن را مورد بررسی قراردادیم.اما برای درمان کودکان چاق در گزارش بعدی با ما همراه باشید تا با درمان این معضل ،فرزندانمان در سنین بزرگسالی در سلامت کامل باشند و احتمال بروز بیماری های خطرناکی همچون دیابت و فشارخون را کاهش دهیم./آ
منبع : باشگاه خبرنگاران
پربيننده ترين
چهارشنبه ۲۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۰
سه شنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۹
دوشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۱:۵۲
دوشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۸:۱۴
يکشنبه ۲۶ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۷:۵۷
سه شنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۲
شنبه ۲۵ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۴
جمعه ۲۴ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۷