هیچ قلمی نمی‌تواند حماسه‌های رزمندگان شجاع و دلیر مازندران را به تصویر بکشد/ارگان‌های متولی حوزه نشر دفاع مقدس استان، با کمترین امکانات فعالند

به گزارش بلاغ به نقل از  عصرساری، در سال‌های اخیر اهمیت ترویج و نشر آثار دفاع مقدس بر همگان روشن شد به همین بهانه گفت‌وگویی با نویسنده و فعال این عرصه داشته‌ایم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

خودتان را معرفی کنید؟

مریم‌السادات ذکریایی هستم، متولد 28 خرداد 58، در شهر تهران، محله‌ نارمک به‌دنیا آمدم.

چرا نویسندگی در حوزه دفاع مقدس را انتخاب کردید؟

از آنالیز شخصیت و کنکاو و جست‌وجو در زندگی حماسه‌سازان دوران دفاع مقدس لذت می‌برم. کسانی که در سخت‌ترین شرایط و با حداقل امکانات در اوج خفقان رژیم منحوس پهلوی زیستند و بعد با کمترین تجهیزات و تقریباً با دست خالی جلوی دشمن ایستادند و در این راه یا عزیزترین چیزی که داشتند یعنی جان‌شان را فدا کردند و یا از جان و دل مایه گذاشتند. چه پشت صحنه و چه در صحنه‌ نبرد.

دوست دارم آنها را بیشتر بشناسم. در میان این کنکاش‌ها به‌دنبال راز این ایثارها و به‌دنبال حقیقتی هستم که با واقعیت‌هایی که می‌شناسم تطبیق بدهم و به یک وجه اشتراکی برسم. سوال‌های بی‌شماری در ذهن دارم که با پژوهش و نوشتن در مورد دفاع مقدس به مرور زمان پاسخ‌شان را به دست خواهم آورد.

برای آثار خود چقدر وقت گذاشته‌اید؟

هر اثری که از ابتدای کار یعنی مصاحبه، پیاده سازی و تدوین آن به عهده‌ خودم بوده است، شش هفت ماه زمان صرف کرده‌ام و برای آثاری که فقط تدوین یا فقط مصاحبه‌ آن را به عهده داشتم، سه چهار ماه وقت گذاشته‌ام.


آیا تبعیضی بین حوزه دفاع مقدس با سایر حوزه‌های نشر دیده‌اید؟

من تبعیضی ندیده‌ام. هر یک از آثار چه در حوزه دفاع مقدس و چه غیر آن، ناشران و خوانندگان و طرفداران خاص خود را دارد و به تناسب ضعف و قوت اثر، ناشر خود را یافته و به چاپ می‌رسد.

چرا از آن همه حماسه و رشادت آثار کیفی و کمی متناسب نشر نشده است؟

من این جمله را قبول ندارم که آثار کیفی و کمی متناسب در حوزه دفاع مقدس تاکنون چاپ نشده است. این حرف یعنی زیر پا گذاشتن و نادیده گرفتن زحمات شبانه روزی و بی وقفه‌ جمع کثیری از نویسندگان و اهالی قلم که خالص و مخلص و با انگیزه ادای دین و انجام مسئولیتی که بر دوش خود احساس می‌کرده‌اند، به هنروری – داستان، خاطره، شعر، تاریخ شفاهی و … در مورد دفاع مقدس پرداخته‌اند و البته نادیده گرفتن زحمات بی‌شمار رزمنده، خانواده‌ شهدا و ایثارگران و جانبازانی که وقت گذاشته‌اند و خاطرات‌شان را در طبق اخلاص تقدیم کرده اند.

هریک از افرادی که در این حوزه فعالیت کرده‌اند به سهم اندک خود خواسته‌اند کاری انجام بدهند در حد توان‌شان. بعضی ظرف‌شان بزرگتر و برخی ظرف‌شان کوچک‌تر بوده است. ما هم آثار خوب داریم، هم آثار متوسط و هم ضعیف. به فرموده‌ مقام معظم رهبری: «جنگ ما یک گنج بود…»

شاید ما هرگز نتوانیم در دل آن حادثه‌ عظیم غور کنیم و به عمق آن پی ببریم. اما این دلیل نمی‌شود که دست روی دست بگذاریم و بنشینیم. آن‌قدر دوران دفاع مقدس حرف برای گفتن دارد که هرچه گفته شود باز کم است و باز به نظر می‌رسد حق مطلب ادا نشده است.

مازندران نقش اثرگذاری در دفاع مقدس داشت ترویج و انتقال آن فرهنگ در استان چگونه دیده‌اید؟

البته استان مازندران از جمله استان‌هایی است که نقش بی بدیلی در دوران دفاع مقدس داشت. لشکر ویژه‌ی ۲۵ کربلا از جمله لشکرهای همیشه پیروز و خط شکن بود و هیچ قلمی نمی‌تواند حماسه‌های رزمندگان شجاع و دلیر مازندران را به تصویر بکشد. متأسفانه پس از پایان جنگ تحمیلی از سوی مسئولان کشور، آن طور که باید و شاید امکانات مادی و غیرمادی درخوری در اختیار نهادها و ارگان‌هایی که در استان مازندران متولی حفظ و نشر آثار دفاع مقدس بودند، قرار داده نشد تا بتوانند آن طور که شایسته است به این امر بپردازند.


ولی همان طور که پیش از این عرض کردم، ارگان‌های متولی بی‌کار ننشستند و در حد توان اندک‌شان و با کمترین امکانات به این موضوع پرداختند. هرچند آثار فاخری به چاپ نرسید ولی در سال‌های اخیر توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان مازندران و کنگره بزرگداشت سرداران و ده هزار شهید استان مازندران این کاستی، جبران شد و پیرامون دفاع مقدس، آثار قابل توجهی به چاپ رسیده و در دست چاپ است.

شناسایی تمامی افرادی که به نوعی در دوران دفاع مقدس نقش داشته اند از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین افراد، یکی از فعالیت‌های چشم‌گیر ارگان‌های مذکور بوده است. علاوه بر آن آموزش و جمع‌آوری نویسندگان، شاعران و خاطره‌نویسان حوزه دفاع مقدس در سرتاسر استان مازندران را نیز باید به آن افزود. جمع‌آوری مصاحبه و تدوین خاطرات نقش‌آفرینان دفاع مقدس نیز همچنان ادامه دارد. موج بسیار خوبی در استان مازندران ایجاد شده و امید می‌رود که در سال‌های آینده شاهد کتب مرجع و فاخری در حوزه‌ی دفاع مقدس از استان مازندران باشیم.

چالش های بومی ( استانی) در زمینه نشر آثار دفاع مقدس را در چه می‌بینید؟

مسئولان و مدیران استان مازندران در سطح نهادهای مختلف، دغدغه‌ زنده‌ نگه داشتن یاد و خاطره‌ی دوران طلایی دفاع مقدس را در درون‌شان دارند، ولی شاید یکی از چالش‌ها این باشد که فرصتی برای بیرونی کردن این دغدغه‌ها ندارند. مشغله های بسیار مدیران باعث شده که موضوع دفاع مقدس را در اولویت های آخر خود قرار بدهند. به دلیل اینکه نوشتن در این حوزه نیاز به تبحر دارد و اطلاعات کافی و وافی، مسئولان این نگرانی را با خود همراه دارند که مبادا واقعیتی در خلال تحریر، مغلوب شود و مطلبی در کتابی که آن ها حمایتش را به عهده گرفته اند، نوشته شود که مسئولیتش متوجه آن ها باشد.

در حالی که اگر به متولی این امر که بنیاد حفظ آثار دفاع مقدس و ارگان‎های مربوطه هستند، اعتماد کنند و کار را به آن ها بسپارند، با همکاری و همیاری هم می‌توانند مشکلات پیش رو بردارند و به نتیجه مطلوب برسند.

مردم استان مازندران هم به دلیل روح تواضع و فروتنی ای که دارند، هرگز نخواستند خود را مطرح کنند و همین باعث شد که در مقام مقایسه با استان‌های دیگر، نقش شان کم رنگ جلوه داده شد و این ظلم بزرگی در حق مردم رنج کشیده و صبور و در عین حال، دلیر خطه‌ی مازندران‌ است.

یکی از جلوه‌های دفاع مقدس سازندگی بعد از جنگ (حضور جهاد سازندگی در سوسنگرد و بازسازی منطقه) چرا از این دست داستان‌ها غافل ماندیم؟

کمبود اطلاعات و عدم وجود مدارک از جمله دلایل این امر است. صد البته باز هم باید گفت یکی دیگر از دلایل آن، تواضع مردم مازندران است. شایان ذکر است که از سال گذشته تاکنون پروژه‌ای تحت همین عنوان توسط یکی از خواهران فعال در حوزه دفاع مقدس در دست انجام است و تحقیقات و بررسی‌ها در این حوزه همچنان ادامه دارد.

بنده هم توفیق داشتم در خدمت خواهر بزرگوارمان خدمت کنم و به سهم کوچک خودم فعالیتی هرچند ناچیز در این زمینه انجام داده ام. می‌توانم بگویم یکی از مشکلات ما این بوده است که مردم مازندران کارها و اقداماتی را که در زمینه‌ بازسازی در شهرها و استان‌های دیگر انجام داده‌اند، در شمار نمی‌آورند.

با هر فردی که می‌خواستیم مصاحبه کنیم، حرفش این بود که: مگر کاری انجام دادم که تعریف کنم. من ملات درست می‌کردم یا چند تخته الوار بردم و از این‌گونه حرف‌ها. خیلی‌هاشان خاطرات‌شان را در گوشه‌ای دور و تاریک در ذهن‌شان پنهان کرده‌اند و وقتی با کنجکاوی آنها را به چالش می‌اندازیم، خاطراتی را تعریف می‌کنند که برای ما بسیار تازگی دارد و شیرین و دلچسب است.

چرا آثاری مشابه در این حوزه زیاد دیده می‌شود چه باید کرد که کار نو و جدیدی را ارائه داد؟

همان طور که هر انسانی داستان خودش را دارد، به همین منوال، هر فردی در دوران دفاع مقدس، خاطره‌ بی‌نظیر خودش را دارد. به نظر من این تکرار نیست. در مواردی، نوع پرداخت نویسندگان آن طور که باید نبوده و نتوانسته حق مطلب را ادا کند. ما نویسنده‌ها باید از زوایای جدید و تازه‌تری موضوع دفاع مقدس را مورد تحلیل قرار دهیم.

به قول شاعر که به گمانم مرحوم مهدی سهیلی بوده باشد: گر تو تکرار شوی، همه جهان تکراریست/ تو تازه شو و نو شو و تکرار مشو.