یک شهید و 42 شناسنامه!

به گزارش بلاغ، برای ما ایرانی‌ها اکثرا این گونه بوده که از قهرمانان دیگر ملل برای خود افسانه ساخته و پهلوانان و ابرمردهای خودمان را به بوته فراموشی می‌سپاریم .

در کوچه و خیابان بسیار بر تن برخی جوانان لباس‌هایی دیده‌اید که تصویر اشخاصی چون چه‌گوارا بر آن نقش بسته است، بی آن که این جوانان چگوارا را بشناسند و یا بدانند که آیا خودشان و در میهن عزیزشان و در اسلام شخصیتی آن گونه و یا به مراتب فراتر دارند یا نه ؟!

ایران مهد دلیران بوده و هست ...بزرگانی چون شهید چمران، همت، باکری‌ها، بهشتی، مطهری، رجایی، باهنر و ...شهید سید علی اندرزگو !

نگاهی به زندگی این بزرگان خود نشان از آن دارد که ما پهلوانان نامی و قهرمانان سترگ کم نداریم قهرمانانی که زندگی هر کدامشان می تواند الگویی برای نسل جوان ما و ملل دیگر باشد ...می توان از زندگی این بزرگان فیلم هاساخت ، کتاب ها نوشت ، بازی های رایانه ای تولید کرد و در اختیار مخاطبان قرار داد ولی متاسفانه این گونه نشده و ما قهرمانان خود را نمی شناسیم !

از این رو است که سعید عاکف نویسنده و مدیر انتشارات ملک اعظم می گوید : در خصوص چه گوآرا ده ها هزار اثر تولید شده است و برخی از این آثار به داخل ایران نیز رسیده اما وقتی به جریان انقلاب باز می گردیم و به شخصیتی مثل شهید اندرزگو می رسیم، کار چندانی در باره این شهید و دیگر افراد مهم انجام نشده است.

به مناسبت دوم شهریور سالگرد شهادت مجاهد بزرگ شهید اندرزگو،در این مختصر تلاش می کنیم فرازهایی از زندگی آن شهید سعید تاریخ معاصر ایران را به مخاطبان این نوشتار معرفی کنیم تا نیمی از وظایف بر عهده خود را جامه عمل پوشانده باشیم .

تولد و شهادت در ماه مبارک رمضان !
شهید سید علی اندرزگو در رمضان سال 1318 شمسی در خیابان شوش تهران در یک خانواده متوسط به دنیا آمد.

این شهید با وجود سختی های فراوان که تحمل هر کدام برای انسان های معمولی چون ما سخت و طاقت فرسا است به تحصیل پرداخت و علوم حوزوی را نیز فرا گرفت.

اندرزگو در جوانی با شخصیت بزرگ تاریخ اسلام شهید نواب صفوی آشنا شد و این آشنایی تاثیر شگرفی در روح و منش زندگی او گذاشت .

سرانجام با درک و لمس روح نهضت 31خرداد سال 1342به رهبری امام خمینی گام به عرصه مبارزه با رژیم پهلوی نهاد.

شهید اندرزگو در جریان قیام 31خرداد خود یکی از عاملین تظاهرات پرشور مردم بود که همان شب با اهدای کتابی از حضرت امام ، هدف تقدیر قرار گرفت.

دستگیری و شکنجه شدید
در جریان قیام 15خرداد سال ، 1342شهید اندرزگو دستگیر و تحت شدیدترین شکنجه ها قرار گرفت و با این که در زیر شکنجه بی هوش شده بود ، به سبب عزمی محکم کوچک ترین کلامی که بتواند شکنجه گران را به مقصودشان رهنمون سازد بر زبان نیاورد.

پس از رهایی از زندان با شهید حاج صادق امانی و دیگر دوستانی که از سابق می شناخت ارتباط برقرار کرد و وارد شاخه نظامی هیئت موتلفه جمعیت های اسلامی شد.

ترور منصور و 15سال زندگی مخفیانه
در همین زمان مسئله ترور حسنعلی منصور نخست وزیر خائن رژیم طاغوت مطرح شد و او به همراه دیگر افراد شرکت کننده در این ترور، در مراسم تحلیف شرکت کرد و اولین نفری بود که دست روی قرآن گذاشت و سوگند یادکرد که تا آخرین قطره خون خود نسبت به نهضت و آرمان های اسلامی آن وفادار بماند.

با دستگیری همه یاران شهید اندرزگو که در ترور منصور نقش داشتند، او زندگی مخفی خود را آغاز کرد و ساواک مدت 15سال سایه وار دنبالش می گشت.

ماجرای خواندنی خروج شهید اندرزگو از ایران و عزیمت به نجف
با وجود تلاش دستگاه های امنیتی رژیم که حتی خانواده و نزدیکان شهید اندرزگو را نیز نشانه گرفته بود ، وی توانست مخفیانه و با زیرکی و هوشیاری از کشور خارج شده و به عراق سفر کند.

کبری سیلس‌پور همسر شهید اندرزگو در این مورد می‌گوید: "سید با شناسنامه جعلی سوار کشتی می شود و با ترفندی ناخدا را راضی می کند که کشتی را به سوی ساحل عراق در اروند ببرد و قبل از آنکه ناخدای کشتی متوجه شود پیاده می شود و به سوی خطوط مرزی عراق حرکت می کند. مرزبانان عراق راه را برای آنان می بندند و از آنان کارت شناسایی طلب می کنند که شهید اندرزگو می گوید:«ما طلبه هستیم و برای درس خواندن کنار دریا آمده ایم و کارت شناسایی در نجف است» و بدین صورت به نجف می رود.»

بازگشت با نام مستعار و ادامه مبارزات انقلابی
شهید اندرزگو در سال ، 1345به ایران بازگشت و درحالی که ساواک به شدت به دنبال دستگیری وی بود به قم رفت و در کسوت روحانیت در حوزه علمیه با نام مستعار «شیخ عباس تهرانی» به تحصیل پرداخت و مجدداً سرگرم فعالیت های انقلابی شد.

هر وقت فرصتی پیش می آمد با سخنرانی های پرشور خود در شنوندگان تاثیر بسزایی می گذاشت و آنان را به تحرک وامیداشت.

در سال 1346 به وسیله یک نفوذی ساواک بازگشت شهید اندرزگو اطلاع داده می شود اما این بار نیز ساواک موفق به دستگیری او نمی شود.

در قم وی با وجود مراقبت های شدید ساواک ، مبارزه اش علیه رژیم پهلوی را ادامه داد و در جریان ساخت سینما در قم که هدف از آن ترویج فرهنگ مبتذل غربی بود به مبارزه پرداخت. فعالیت وی چنان بود که ساواک پرونده ای را به نام «شیخ عباس تهرانی» تشکیل داد.

افزایش حساسیت های ساواک باعث شد تا وی به مدرسه علمیه چیذر رفته و در آنجا به وعظ و اقامه نماز مشغول شود.

در چیذر تحصیل علوم دینی و مبارزاتش را از نو و در بعدی دیگر آغاز کرد. در همین جا بود که ازدواج کرد و یک سال و نیم در یک اتاق اجاره ای با همسرش زندگی کرد.

وی به مرور زمان بر وسعت فعالیت های انقلابی خود افزود و برای این که شناسایی نشود ، منزلش را مرتب عوض می کرد.

در سال 1351شمسی ، یکی از دوستان وی دستگیر و در زیر شکنجه های طاقت فرسا به مواردی در رابطه با شهید اندرزگو اعتراف کرد و ساواک از سر نخی که به دست آورده بود ، در صدد دستگیری وی برآمد ، اما شهید توانست مثل همیشه از دست ساواک بگریزد و به قم برود.

در قم مجدداً با نام مستعار و با ظاهری دیگر ، اتاقی اجاره کرد و مشغول فعالیت شد و با گروه های مبارز مسلمان به برقراری ارتباط پرداخت و برای آنها پول و اسلحه و مهمات و امکانات فراهم ساخت.

اقامت یک ماهه در افغانستان و بازگشت مخفیانه به مشهد!
بار دیگر، ساواک موفق به شناسایی محل زندگی او شد و این بار نیز ، وی از معرکه گریخت و با نامی دیگر و در لباسی مبدل، خودرا به مشهد رساند و در آن شهر با آیت الله عباس واعظ طبسی تماس گرفت و با کمک ایشان توانست همراه همسرش و به طور پنهانی از طریق زابل و زاهدان به افغانستان فرار کند.

وی در افغانستان تنها یک ماه دوام آورد و نتوانست دور از مبارزه باشد، لذا مخفیانه خود را به مشهد رساند.

سفر به سوریه و لبنان و کسب تجربه های نوین مبارزاتی
او در مشهد چندین خانه عوض کرد و پنهانی به سفر حجّ مشرف شد. در سفر دیگری که عازم انجام حجّ عمره شده بود ، خود را به نجف اشرف رساند و به زیارت حضرت روح الله نایل آمد. سپس به سوریه و لبنان سفر کرد و بر تجربه‌های مبارزاتی خویش افزود.

شهید در لبنان با نماینده امام در سازمان «الفتح» تماس گرفت و ضمن دیدن تعلیمات نظامی ، طرز استفاده از سلاح های سنگین را فرا گرفت.

تصمیمی که با شهادت متوقف شد
پس از بازگشت به ایران همزمان با اوج گیری انقلاب اسلامی تصمیم به نابودی شاه گرفت. لذا طی یک برنامه شش ماهه، رفت و آمدهای شاه را تحت نظر گرفت تا بتواند با وارد کردن مواد منفجره از فلسطین، هدف خود را پیاده کند و به کمک شخصی در داخل کاخ سلطنتی به این مهم دست یابد که با شهادتش توفیق اجرای آن را از دست داد.

و اما شهادت
در سال ،1351به دنبال دستگیری یکی از دوستان شهید اندرزگو ساواک سرنخ هایی از وی به دست آورد و مجدداً تلاش ها برای دستگیری وی افزایش یافت.

از آن جایی که ماموران ساواک به طور دائم در جست وجوی وی بودند، توانستند اطلاعاتی حین شکنجه تعدادی از مبارزان اسلامی ، از اندرزگو به دست آورند. ساواکی ها در چارچوب این اطلاعات تلفن های قسمت وسیعی از شهر تهران را تحت کنترل گرفتند تا توانستند ، رد مکالمات او را به دست آورند و با جست وجوی پرونده ها، یکی از دوستان قدیمی اش به نام «حاج اکبر صالحی» که لبنیات فروشی داشت را پیداکردند ؛ و ازهمین جا پی بردند شهید اندرزگو با نام مستعار «جوادی» در مشهد سکونت دارد و روز 31ماه مبارک رمضان سال 3111افطار را در منزل او خواهد بود.

شهید اندرزگو ، نزدیکی غروب آن روز با یک موتورگازی راهی منزل دوستش شد ؛ ماموران ساواک قبلاً منطقه را به محاصره در آورده بودند.

وی پس از ورود به خیابان «سقا باشی» متوجه حضور ماموران ساواک شد ، اما برای فرار از مهلکه، دیگر دیر شده بود.

وی با پناه گرفتن در پشت یک اتومبیل سعی در گمراه کردن ماموران داشت، اما ماموران رژیم از فاصله دور پاهای او را مورد هدف قراردادند.

شهید اندرزگو درحالی که خون، به شدت از پاهایش جاری بود ، با خوردن کاغذهای حاوی شماره تلفن دوستان و نزدیکانش و آغشته کردن بقیه مدارک به خون خود و نابود کردن آنها، مانع از آن شد که نشانی کسی به دست ساواک بیفتد. سیّد همواره گفته بود : «زنده مرا نخواهند یافت» و سرانجام نیز چنین شد.

شهید اندرزگو پس از سال‌ها مبارزه با رژیم پهلوی 19رمضان برابر با دوم شهریور ،1357در کمین نیروهای ساواک گرفتارشده و به شهادت رسید.

شهیدی که 42شناسنامه داشت!
عبدالکریم سپهر نیا ، دکتر حسینی ، شیخ عباس تهرانی ، ابوالحسن نحوی، سیّد ابوالقاسم واسعی و محمد حسین الجوهرچی نام هایی بودند که سید از آن ها استفاده می کرد و مناسب هر نام ، به چهره ای ظاهر می گردید. وی از13 شناسنامه و تعدادی گذرنامه استفاده می کرد.

خبری که امام به خانواده شهید داد!
خانواده شهید اندرزگو برای ماه ها از شهادت وی خبردار نشده بودند تا این که امام 12بهمن 1357وارد کشور می شود.

سید مهدی اندرزگو، فرزند شهید دراین باره می گوید: «شهید اندرزگو در شهریورماه 1357 و در ماه مبارک رمضان به شهادت رسید ، ولی ما تا زمان پیروزی انقلاب و ورود امام به ایران که بهمن ماه بود ، از این حادثه خبر نداشتیم. روزی که امام وارد کشور می شدند، ما تلویزیون را نگاه می کردیم و منتظر بودیم که ایشان هم همراه امام باشند و با ایشان وارد کشور شوند. حضرت امام به کشور آمدند و در مدرسه رفاه مستقر شدند ، فرمودند خانواده آقای اندرزگو را پیدا کنید من دوست دارم آن ها را ببینم. ما به دلیل مبارزات پدر و تحت تعقیب بودنش همواره در حال نقل مکان از شهری به شهر دیگر بودیم. به همین دلیل هیچ کدام از اطرافیان امام نشانی ما را نداشتند، اما خود امام در آخرین دیدار پدر ما با ایشان شنیده بودند که ما در مشهد ساکن هستیم. این شد که آیت الله طبسی و دیگر دوستان ما را پیدا کردند و خدمت امام رفتیم.

یاد دارم زمانی که در تهران و مدرسه رفاه خدمت امام رسیدیم ، ایشان دو برادر کوچک‌تر من را یکی هفت ماهه و دیگری دو ساله روی پاهای خودشان نشاندند و ما را مورد تفقد و مهربانی قراردادند. ایشان پس از کمی مقدمه چینی خبر شهادت پدر را به ما دادند.
بعد از شنیدن خبر شهادت پدر، مادرم طبیعتاً بسیار دگرگون و ناراحت شدند.
امام خمینی (ره) هم برای مادر ما از حضرت زینب (س) و صبر ایشان مثال زدند و او را به صبر و بردباری نصیحت فرمودند. سپس برای ما دعا کردند و من هنوز هم که هنوز است، تاثیرات دعای امام را در زندگی خودم می بینم.

امام فرمودند: «همان شبی که این روحانی مبارز به شهادت رسید، خبر شهادتش را برای من تلگراف کردند و من به شدت از این موضوع ناراحت شدم و غصه خوردم که ما محروم ماندیم از نعمت بزرگی مانند شهید اندرزگو که تجربه‌های گران بهایی در مبارزات داشت.»

دو یار جدا ناشدنی از شهید ...
حجت الاسلام جعفر شجونی از اعضای جامعه روحانیت مبارز درباره شهید اندرزگو می گوید : «کتاب ولایت فقیه و اسلحه دو یار جدانشدنی این شهید بزرگ بودند.»

و ...دو خاطراه خواندنی از رهبر انقلاب درباره شهید:
نترس بودن شهید اندرزگو شهره آفاق است. این ویژگی در خاطرات شخصیت‌های انقلابی از شهید به خوبی دیده می شود.

به عنوان حسن ختام این نوشتار به دو خاطره از رهبر معظم انقلاب در این باره اشاره می‌کنیم و می‌گذریم ؛
سید مهدی اندرزگو در خصوص خاطرات پدرش می‌گوید:«یکی از خاطراتی که رهبر معظم انقلاب برایم تعریف کردند ، این بود که بارها پدرم را در کوچه و خیابان دیده بودند و بعد از سلام و احوال پرسی متوجه شده بودند که در دست او زنبیلی پر از مهمات و اسلحه است و او با خونسردی کامل آن‌ها را با خود جابه جا می‌کرد. پدرم بارها ما را هم هنگام جابه جایی مهمات با خود می‌برد تا این عملیات شکلی عادی‌تر به خود بگیرد. البته ما این‌ها را بعدها از
زبان حضرت آقا شنیدیم و آن زمان متوجه نمی شدیم.»

فرزند شهید همچنین می‌گوید : از حضرت آقا شنیدم که: "یک روز آقای اندرزگو را در بازار «سرشور» مشهد دیدم که با یک موتورگازی می‌آمد. موتور را که نگه داشت ، دیدم چند خروس در عقب موتور خود دارد. از او درباره خروس‌ها پرسیدم ، جواب داد که این خروس‌ها استثنایی‌اند و تخم می‌گذارند! حضرت آقا فرمودند زنبیل را که کنار زدم ، دیدم زیر پای خروس ها پر از نارنجک و اسلحه است.»